Σύμφωνα με έρευνα του Nature Medicine, άνω του 50% των θανάτων από σοβαρές ασθένειες θα μπορούσε να προληφθεί με την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της χρόνιας, επιμένουσας φλεγμονής και των νόσων που συνδέονται άμεσα μ’αυτήν.
Στην έρευνα: Chronic inflammation in the etiology of disease across the life span, με συμμετοχή επιστημόνων από το UCLA και άλλων 21 Πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων, αναφέρεται ότι η χρόνια και επίμονη φλεγμονή και οι παράγοντες που την επιδεινώνουν διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη πολλών, συχνών, σύγχρονων ασθενειών.
Η οξεία φλεγμονή είναι ζωτικής σημασίας λειτουργία του αμυντικού συστήματος. Προστατεύει το σώμα από μικροοργανισμούς και ξένα σώματα, βοηθά στην επούλωση μετά από τραυματισμό και στη απομάκρυνση γερασμένων και κατεστραμμένων ιστών για να αντικατασταθούν από νέους. Η περιοχή που φλεγμαίνει είναι ερυθρή, θερμή, επώδυνη, με οίδημα και μπορεί να υπάρχει πυρετός. Η οξεία φλεγμονή διαρκεί 1-2 εβδομάδες και η υποξεία 2-6 εβδομάδες.
Μετάπτωση της οξείας φλεγμονής σε χρόνια
Η χρόνια φλεγμονή, δηλαδή διάρκειας > 6 εβδομάδες, χαρακτηρίζεται από ήπια, αλλά διαρκή ή υποτροπιάζουσα φλεγμονώδη αντίδραση και καταστροφή του ιστών. Παρατηρούνται μακροχρόνιες και συστηματικές επιδράσεις σε όλο το σώμα με διάχυτο πόνο, αρθραλγίες, μυαλγίες, κόπωση, ενίοτε πυρετική κίνηση, μεταβολές στην όρεξη και στο σωματικό βάρος, κατάθλιψη και διαταραχές του ύπνου και της μνήμης, ευπάθεια στις λοιμώξεις, διαταραχές των κενώσεων.
Η μετάπτωση της οξείας σε χρόνια φλεγμονή ευνοείται:
- όταν ο βλαπτικός παράγοντας είναι πιο ισχυρός από την άμυνα του οργανισμού και δεν εξολοθρεύεται. Συχνές χρόνιες λοιμώξεις είναι φυματίωση, η λέπρα, ο μελιταίος πυρετός, οι παρασιτώσεις.
- όταν ο βλαπτικός παράγοντας δε μπορεί να καταστραφεί με κανέναν από τους φυσιολογικούς, βιολογικούς μηχανισμούς. Πχ. η πίσσα από το τσιγάρο, τα μολυσμένα σωματίδια του αέρα που εισπνέουμε, τα βαρέα μέταλλα που καταναλώνουμε με τις τροφές και το νερό, τα χημικά κατάλοιπα από πλαστικά, τα εντομοκτόνα, τα ραδιενεργά σωματίδια. Η επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο και άλλες βιομηχανικές ουσίες.
- όταν το ανοσοποιητικό υπολειτουργεί και σταδιακά ανεπαρκεί να εξουδετερώσει τους βλαπτικούς παράγοντες.
- όταν συσσωρεύονται και επιδρούν ταυτόχρονα πολλοί βλαπτικοί παράγοντες. Προκαλείται οξειδωτικό stess, διαταραχή των μιτοχονδρίων, ανοσολογική υπολειτουργία και μετάπτωση σε χρόνια φλεγμονή. Ένας πότης, καπνιστής, διαβητικός, με αποφρακτική πνευμονοπάθεια είναι πιο δύσκολο να ανακάμψει από μία μικροβιακή πνευμονία ή μία γρίπη.
Σύμφωνα με το Dr Slavich του UCLA που συμμετείχε στην έρευνα, οι άνθρωποι θα πρέπει να ενημερώνονται για τους παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την χρόνια φλεγμονή και προέρχονται από τον τρόπο ζωής και διατροφής, από το περιβάλλον, από κοινωνικά αίτια.
Προδιαθεσικοί παράγοντες χρόνιας φλεγμονής
παχυσαρκία
αλκοολισμός
υπερκόπωση
έλλειψη ύπνου
κάπνισμα
έλλειψη φυσικής δραστηριότητας
κακή διατροφή
βιομηχανική και περιβαλλοντική μόλυνση
έντονο ψυχολογικό στρες
κοινωνική απομόνωση
Το πρόδρομο στάδιο της χρόνιας φλεγμονής αν δεν αντιμετωπιστεί, ακολουθείται από την εκδήλωση διαφόρων σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, ανάλογα με το οργανικό, γενετικό υπόστρωμα και τους εξωγενείς παράγοντες που θα επιδράσουν.
Η χρόνια, επίμονη φλεγμονή διαδραματίζει καίριο ρόλο στα σύγχρονα νοσήματα μεγάλης νοσηρότητας ή και θνησιμότητας:
- καρδιαγγειακά νοσήματα
- καρκίνος
- σακχαρώδης διαβήτης
- ασθένειες των νεφρών και πνευμόνων
- νευροεκφυλιστικές παθήσεις
- αυτοάνοσα νοσήματα
- ορμονική δυσλειτουργία και υπογονιμότητα
- μη αλκοολική λιπώδης διήθηση-νόσος του ήπατος
- Κατάθλιψη
- Μυοσκελετικές παθήσεις
Διάγνωση
Δεν χρησιμοποιούνται, ακόμη, εργαστηριακές εξετάσεις ευρείας εφαρμογής, οι οποίες με βεβαιότητα να θέτουν την διάγνωση χρόνιας φλεγμονής και να την διακρίνουν από την οξεία φλεγμονή.
Οι εξετάσεις που είναι προσιτές και χρησιμοποιούνται ως ρουτίνα είναι η ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών του ορού και οι κοινοί δείκτες φλεγμονής hs-CRP, ΤΚΕ, Ινωδογόνο.
Ο προσδιορισμός των TNF-a, Ιντερλευκίνης1β-6-8, συμπληρώματος, ανοσοσφαιρινών, SAA γίνεται σε επιλεγμένες καταστάσεις ή ερευνητικά, αλλά όχι ως έλεγχος ρουτίνας.
Στοιχεία:
https://www.nature.com/articles/s41591-019-0675-0
https://medicalxpress.com/news/2019-12-chronic-inflammation-illness.html?
