Η δεξαμεθαζόνη είναι ένα συνθετικό κορτικοστεροειδές φάρμακο με ισχυρότατη αντιφλεγμονώδη δράση. Ανακαλύφθηκε το 1957 και η ιατρική της χρήση εγκρίθηκε το 1961, έκτοτε περιλαμβάνεται ανελλιπώς, ως θεραπεία διάσωσης ή αντιμετώπισης, σε πολλά θεραπευτικά πρωτόκολλα σοβαρών παθολογικών καταστάσεων.
Η νέα, τυχαιοποιημένη βρετανική έρευνα RECOVERY από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της δεξαμεθαζόνης στην αντιμετώπιση ασθενών με σοβαρή νόσο COVID-19, επανέφερε το ενδιαφέρον στη δεξαμεθαζόνη, ένα φθηνό, αποτελεσματικό φάρμακο, που εδώ και 60 χρόνια χρησιμοποιείται ευρύτατα σε καταστάσεις ανάγκης.
Στην έρευνα RECOVERY, η χορήγηση 6 mg δεξαμεθαζόνης για 10 ημέρες σε ασθενείς με σοβαρό COVID-19 μείωσε κατά 1/3 τους θανάτους των διασωληνωμένων και κατά 1/5 τους θανάτους των ατόμων υπό οξυγονοθεραπεία.
Η δεξαμεθαζόνη, ως γλυκοκορτικοειδές φάρμακο, διαθέτει αντιφλεγμονώδεις, αντιπυρετικές, αντιτοξικές, ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες. Προκαλεί μικρότερη κατακράτηση νατρίου σε σχέση με την υδροκορτιζόνη και την κορτιζόνη και έχει 7 φορές ισχυρότερη αντιφλεγμονώδη δράση από την πρεδνιζολόνη. Από τις παραπάνω δράσεις απορρέει το ευρύτατο πεδίο των θεραπευτικών ενδείξεών της:
Απειλητικές-επείγουσες παθολογικές καταστάσεις: σηπτικό σοκ, εγκεφαλικό οίδημα, σύνδρομο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας, προεκλαμψία, σύνδρομο HELLP, κίνδυνος πρόωρου τοκετού, αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, κ.τ.λ
Αυτοάνοσα νοσήματα: στην αντιμετώπιση των εξάρσεων ή για συντήρηση σε ρευματοειδή, ψωριασική, αγκυλοποιητική αρθρίτιδα, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, σαρκοείδωση, αγγειίτιδες και πολλά άλλα.
Αλλεργικές καταστάσεις: αντιδράσεις υπερευαισθησίας, ατοπική δερματίτιδα, άσθμα, εποχική αλλεργία κ.τ.λ
Νευρολογικά νοσήματα: εγκεφαλικό οίδημα, νεοπλάσματα εγκεφάλου πρωτοπαθή και μεταστατικά, πολλαπλή σκλήρυνση, κ.α.
Νεοπλασματικά νοσήματα: στην αντιμετώπιση παρενεργειών της χημειοθεραπείας και στα πλαίσια παρηγορητικής θεραπείας.
Δερματολογικά νοσήματα: πέμφιγα, ατοπική δερματίτιδα, πολύμορφο ερύθημα Stevens-Johnson, κ.α.
Ενδοκρινικά νοσήματα: επινεφριδιακή ανεπάρκεια.
Γαστρεντερολογικά νοσήματα: ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn.
Αιματολογικά νοσήματα: αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα, δευτεροπαθείς θρομβοπενίες,κ.τ.λ.
Επιπλοκές
Η δεξαμεθαζόνη είναι παλιό, ευρέως χρησιμοποιούμενο και διεξοδικά μελετημένο φάρμακο. Οι επιπλοκές από τη λήψη της επηρεάζονται από τη δόση και τη διάρκεια χορήγησης, χορηγούμενο με ιατρική επίβλεψη είναι φάρμακο γενικά ασφαλές και καλά ανεκτό. Η κατακράτηση νατρίου, η αύξηση του σακχάρου, ο καταρράκτης, η έξαρση των λοιμώξεων, η επινεφριδιακή καταστολή και ανεπάρκεια είναι κάποιες από τις παρενέργειες, οι οποίες ελέγχονται με τη ρύθμιση της δόσης, την ελεγχόμενη διάρκεια χορήγησης και διακοπής του φαρμάκου, την προσεκτική διατροφή του ασθενούς και την τακτική ιατρική παρακολούθηση.
Πηγές:
https://www.drugs.com/pro/dexamethasone.html
https://www.medicines.org.uk/emc/product/7395/smpc
