Η δυσπεψία είναι σύμπτωμα και όχι νόσος. Ευθύνεται για το 2-5% των επισκέψεων στα Επείγοντα Περιστατικά, ειδικά στην εορταστική περίοδο με την πολυφαγία και αφορά το 19-41% του πληθυσμού. Συχνά αποκαλείται βαρυστομαχιά ή μεταγευματικό φούσκωμα.
Συμπτώματα δυσπεψίας
- Μεταγευματική δυσφορία και φούσκωμα
- Πόνος ή και καύσος στο επιγάστριο
- Γρήγορος κορεσμός
- Ερυγές(ρέψιμο)
- Ναυτία ή και έμετοι
Η μορφή, η ένταση και η διάρκεια και των συμπτωμάτων ποικίλει. Συχνά υπάρχουν παροξυσμοί μετά από κάποιο εκλυτικό παράγοντα.
Το 75% των ασθενών συσχετίζουν την δυσπεψία με το φαγητό, ενώ το 25% αναφέρουν κυρίως πόνο σε χρόνο ανεξάρτητο από το γεύμα.
Εκλυτικοί παράγοντες δυσπεψίας
Τροφές
Γρήγορη κατανάλωση τροφής, αμάσητο γεύμα και αεροφαγία
Μεγάλα γεύματα με μεγάλη ποσότητα τροφής
Λιπαρά, τηγανητά τρόφιμα χωρίς λήψη πρωτεΐνης
Πικάντικα και καυτερά φαγητά
Σάλτσες, σος, πίτες και άζυμα παρασκευάσματα, έντονα ξινά παρασκευάσματα και τρόφιμα
Ποτά
Αλκοόλ
Καφές
Κακάο, σοκολάτα
Ανθρακούχα αναψυκτικά
Κατανάλωση πολλών υγρών με το φαγητό
Διάφοροι παράγοντες
Κάπνισμα
Κατανάλωση φαγητού πριν την κατάκλιση και τον ύπνο
Έντονο στρες
Κατανάλωση γεύματος με έντονη συναισθηματική φόρτιση, κόπωση, άγχος
Συνεχής κατανάλωση τροφής-συναισθηματική σίτιση
Έντονη φυσική ή πνευματική δραστηριότητα αμέσως μετά από βαρύ γεύμα
Η δυσπεψία μπορεί να υποτροπιάζει, να επιμένει με διαφορετική ένταση, να αυτοπεριορίζεται ή να επιδεινώνεται.
Δυσπεπτικές ενοχλήσεις που επιμένουν 2 εβδομάδες ή με συχνές υποτροπές απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση από γαστρεντερολόγο.
Ανησυχητικά συμπτώματα, συνοδά της δυσπεψίας που απαιτούν άμεση διερεύνηση, ειδικά σε άτομα > 55 ετών ή με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πεπτικού, του μαστού, του γεννητικού συστήματος:
Απώλεια βάρους
Συνεχείς έμετοι
Πόνος στην πλάτη ή επιγαστρικός πόνος με επέκταση κυκλικά προς τη ράχη
Δυσφαγία, δυσκολία στην κατάποση ή και πόνος κατά την λήψη τροφής ή υγρών
Αναιμία
Κόπωση
Τα δυσπεπτικά ενοχλήματα μπορεί να αποτελούν μέρος των συμπτωμάτων άλλων ασθενειών. Όταν με την πλήρη διερεύνηση αποκλείονται άλλα πιθανά αίτια δυσπεψίας, τότε μιλάμε για την Λειτουργική δυσπεψία, που είναι ιδιαίτερα συχνή.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της Λειτουργικής δυσπεψίας περιλαμβάνει
- Οδηγίες πρόληψης, με αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής και αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων
- Διάγνωση πιθανής λοίμωξης από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και εκρίζωση του μικροβίου
- Χορήγηση φαρμάκων για μείωση της γαστρικής οξύτητας και τροποποίηση της γαστρική κινητικότητας.
- Γαστροσκόπηση και στην συνέχεια χορήγηση αγωγής.
Όταν χορηγείται συμπτωματική αγωγή χωρίς διερεύνηση και τα συμπτώματα επιμένουν μετά από 4 εβδομάδες παρά την θεραπεία, τότε απαιτείται γαστροσκόπηση και περαιτέρω διερεύνηση.
Συχνότερα αίτια
- Λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων(κορτιζόνη, παυσίπονα μη στερεοειδή αντιφλεγμονώδη, νιτρώδη, διφωσφονικά, αντικαταθλιπτικά SSRIs, σκευάσματα σιδήρου, καλίου, Tramadol, διγοξίνη, αντιβιοτικά)
- Λειτουργική δυσπεψία
- Δυσπεψία από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού
- Πεπτικό έλκος και γαστρίτιδες
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Νεοπλάσματα
- Γαστροπάρεση
- Σύνδρομα δυσαπορρόφησης
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- Χρόνια μεσεντέρια ισχαιμία
- Αλκοολισμός
- Νευρολογικές διαταραχές
- Νοσήματα του παγκρέατος, του ήπατος, των χοληφόρων, χολολιθίαση
- Στεφανιαία νόσος
- Κολίτιδες φλεγμονώδεις και μη
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Αυξημένα τριγλυκερίδια> 1000mg/dl
- Παρασιτικές λοιμώξεις (λαμβλίαση, στρογγυλοειδίαση)
- Υπερασβεστιαιμία και τοξικότητα με βαρέα μέταλλα
- Διηθητικά νοσήματα στομάχου, σαρκοείδωση
Έρευνα σε 6.000 άτομα, σχετικά με την θεραπευτική προσέγγιση της δυσπεψίας χωρίς προηγούμενη διερεύνηση, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Τhe BMJ, αναφέρει ότι οι ασθενείς είχαν μικρότερο κίνδυνο επίμονης δυσπεψίας, όταν γινόταν έλεγχος και μετά χορηγούνταν αγωγή για ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (test & treat μέθοδος)
Επισημαίνουν ότι οι ασθενείς ήταν πολύ πιο ικανοποιημένοι από την θεραπεία, όταν είχε προηγηθεί γαστροσκόπηση πριν την χορήγηση αγωγής, σε σχέση με τις άλλες διαγνωστικές μεθόδους και προσεγγίσεις.
Από τους ασθενείς που υποφέρουν από δυσπεψία, μόνο το 25% ζητά ιατρική βοήθεια. Οι περισσότεροι προσπαθούν αρχικά να αυτοθεραπευτούν με αντιόξινα, σόδες, βότανα ή δίαιτα.
Απαιτείται προσοχή στα συμπτώματα μεταγευματικής δυσφορίας και πόνου στο επιγάστριο, γιατί μπορεί να πρόκειται για έμφραγμα του μυοκαρδίου και όχι για δυσπεψία, ειδικά σε μεσήλικες με προδιαθεσικούς παράγοντες.
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να έχει πόνο παρόμοιας εντόπισης, στο επιγάστριο, να εμφανιστεί μετά από με παρόμοιους εκλυτικούς παράγοντες, πχ. πλούσιο φαγοπότι, σε άτομα λίγο αγχώδη, υπέρβαρα, καπνιστές, που πίνουν λίγο παραπάνω και τρώνε αρκετά παραπάνω.
Στοιχεία:
https://www.bmj.com/content/367/bmj.l6483
http://www.jnmjournal.org/journal/view.html?uid=1291&vmd=Full
