Η έγκαιρη διάγνωση λανθάνουσας φυματίωσης στα μικρά παιδιά, με στόχο την πρόληψη εκδήλωσης ενεργού νόσου, μπορεί να γίνει και με τις δοκιμασίες απελευθέρωσης ιντερφερόνης γάμμα (interferon-gamma release assays –IGRAs), εκτός της δερμοαντίδρασης φυματίνης τύπου Μantoux, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pediatrics.
Η φυματίωση εξακολουθεί να είναι το πρώτο αίτιο θανάτου από λοιμώδη νοσήματα παγκοσμίως, με περισσότερους θανάτους από το AIDS και την ελονοσία. Το 2018, με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πέθαναν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι από φυματίωση, με 205.000 θανάτους παιδιών.
Το 1/3 του πληθυσμού της Γης έχει εκτεθεί στα μυκοβακτηρίδια της φυματίωσης. Μετά την λανθάνουσα, υποκλινική λοίμωξη, ο 1 στους 10 θα αναπτύξει φυματίωση και θα νοσήσει σε κάποια φάση της ζωής του.
Το 95% των περιστατικών φυματίωσης εμφανίζεται σε φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες, όμως περιστατικά καταγράφονται σε όλες τις χώρες. Η μετακίνηση του πληθυσμού σε συνδυασμό με τις κακές συνθήκες διαβίωσης, την κακή διατροφή, τον συνωστισμό, το κάπνισμα και την μείωση της άμυνας του οργανισμού ή την ανοσοκαταστολή, ευνοούν την εμφάνιση της νόσου.
Η διάγνωση της λανθάνουσας και ενεργού φυματίωσης είναι πιο δύσκολη στα μικρά παιδιά και τους εφήβους, θεωρείται ότι συχνά διαφεύγει και ότι είναι δυσκολότερη η θεραπευτική αντιμετώπισή της. Με τις ισχύουσες οδηγίες του CDC, στα παιδιά <5 ετών συνιστάται η δερμοαντίδραση με φυματίνη τύπου Μantoux για την διάγνωση λανθάνουσας φυματίωσης.
Στη μελέτη: Interferon-γ release assays in children <15 years of age, σε 3.600 παιδιά, από τα οποία τα 900 ήταν < 5 ετών και το 92% γεννημένα εκτός ΗΠΑ, έγινε ταυτόχρονη χρήση 3 μεθόδων διάγνωσης της λανθάνουσας λοίμωξης από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Χρησιμοποιήθηκε η δερμοαντίδραση με φυματίνη( TST )τύπου Μantoux και δύο δοκιμές IGRAs, η QuantiFERON-TB Gold In-Tube test (QFT-GIT) και η T-SPOT.
- Η ΤST τύπου Μantoux, είναι δοκιμασία δερµατικής υπερευαισθησίας έναντι της φυµατίνης. Αναπτύσσεται 8-10 εβδομάδες µετά την πρώτη επαφή µε το µυκοβακτηρίδιο της φυµατίωσης και την ανάπτυξη κυτταρικής ανοσίας. Είναι χαμηλής ειδικότητας, τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί με το ΒCG δίνουν θετική δερμοαντίδραση, επίσης, παρουσιάζει ψευδώς θετικά και αρνητικά αποτελέσματα και η ερμηνεία του αποτελέσματος είναι συχνά υποκειμενική.
Η εξέταση ΤST τύπου Μantoux γίνεται με ενδοδερμική χορήγηση της φυματίνης ή του πρωτεϊνικού παράγωγου PPD και ακολουθεί έλεγχος της τοπικής αντίδρασης, της σκληρίας μετά από 48-72 ώρες.
- Οι δοκιμασίες interferon-gamma release assays -IGRAs ήδη χρησιμοποιούνται σε άτομα άνω των 5 ετών και τείνουν να αντικαταστήσουν την δερματική δοκιμασία με φυματίνη τύπου Μantoux. Γίνεται μία λήψη ολικού αίματος και σε 16-30 ώρες λαμβάνεται το αποτέλεσμα.
Αν έχει υπάρξει μόλυνση του ασθενή από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και έχει αναπτυχθεί κυτταρική ανοσία, τότε αυτά τα ευαισθητοποιημένα Τ- λεμφοκύτταρα παράγουν ιντερφερόνη-γάμμα, όταν επωάζονται με τα επιλεγμένα αντιγόνα του μυκοβακτηριδίου της φυματίωσης. Ανάλογα με τη μέθοδο, το αποτέλεσμα που αξιολογείται είναι η συγκέντρωση της ιντερφερόνης-γάμμα ή ο αριθμός των κυττάρων που την παράγουν.
Τα αποτελέσματα της μελέτης
Με βάση την παραπάνω έρευνα, οι μέθοδοι IGRA είναι εξίσου αξιόπιστες στην διάγνωση λανθάνουσας φυματίωσης στα παιδιά και μπορούν να αντικαταστήσουν την TST- δερματική δοκιμασία με φυματίνη- PPD τύπου Μantoux.
- 71% αρνητικά και στα 3 τεστ και 6,5% θετικά
- Παιδιά γεννημένα εκτός ΗΠΑ είχαν:
27% θετική δερμοαντίδραση TST
9% θετική QFT-GIT
7% θετική T-SPOT
- Παιδιά γεννημένα στις ΗΠΑ είχαν
20% θετική δερμοαντίδραση TST
18% θετική QFT-GIT
12%θετική T-SPOT
- Η ταύτιση της δερμοαντίδρασης TST τύπου Μantoux με τις IGRA ήταν περίπου στο 80%. Συγκεκριμένα, η ταύτιση ήταν 92% στα παιδιά που ήταν γεννημένα στις ΗΠΑ και 79% στα παιδιά που ήταν γεννημένα εκτός ΗΠΑ.
- Η κύρια ασυμφωνία των αποτελεσμάτων ήταν η θετική δερμοαντίδραση (+)TST με αρνητική (-)IGRA.
Κανένα από τα 533 παιδιά, από τα οποία τα 54 ήταν μικρότερα των 2 ετών, που είχαν θετική δερμοαντίδραση TST και αρνητική IGRA, δεν ανέπτυξε φυματίωση, παρόλο που κανένα δεν έλαβε προληπτική αγωγή για φυματίωση.
- Τα 2 τεστ IGRA ήταν εξίσου αξιόπιστα στα παιδιά κάτω των 2 ετών.
- Οι 3 δοκιμασίες, τόσο η δερμοαντίδραση φυματίνης τύπου Μantoux όσο και οι 2 νεότερες IGRA δεν μπορούν να διαφοροδιαγνώσουν τη λανθάνουσα από την ενεργό λοίμωξη.
Όταν οι δοκιμασίες είναι θετικές, τότε είναι πολύ πιθανή η μόλυνση από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και απαιτείται κλινική και απεικονιστική διερεύνηση για αποκλεισμό της ενεργού φυματίωσης.
Όταν είναι αρνητικές οι 3 δοκιμασίες, τότε υποδηλώνουν ότι η μόλυνση από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης δεν είναι πιθανή σε ποσοστό άνω του 80%.
Ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορούν να προκύψουν σε άτομα ανοσοκατεσταλμένα λόγω φαρμάκων ή ασθενειών( πχ. HIV, ιλαρά, ανεμοβλογιά, νεοπλασίες, νεφρική ανεπάρκεια) ή αν έχει προκύψει κάποιο τεχνικό πρόβλημα κατά την εκτέλεση της μεθόδου.
Στοιχεία:
https://www.jwatch.org/na50625/2020/01/07/can-interferon-gamma-release-assays-replace-tuberculin
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tuberculosis
https://www.cdc.gov/tb/publications/factsheets/testing/igra.htm
