Σύμφωνα με την WHO, περισσότεροι από 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι, μεταξύ αυτών 0,7-1 εκατομμύριο παιδιά, πεθαίνουν ετησίως από πνευμονοκοκκική νόσο. Τα παιδιά <5 ετών και οι ενήλικες >65 ετών είναι πιο ευάλωτοι στη νόσο.
Η πνευμονοκοκκική νόσος είναι μία λοίμωξη που οφείλεται στο μικρόβιο πνευμονιόκοκκο ή στρεπτόκοκκο της πνευμονίας. Το 40-65% των παιδιών της νηπιακής και σχολικής ηλικίας και το 10% των ενηλίκων είναι φορείς του μικροβίου.
Ο μικροοργανισμός αποικίζει το ρινοφάρυγγα και μέσω των εκκρίσεων μεταφέρεται από το ένα άτομο στο άλλο. Ο ασθενής μπορεί να νοσήσει είτε από αυτομόλυνση, σε περίπτωση μείωσης της άμυνας του οργανισμού, είτε από κάποιον φορέα ή ασθενή.
Οι λοιμώξεις που προκαλούνται από τον πνευμονιόκοκκο είναι:
- α) Η πολύ σοβαρή και με υψηλή θνησιμότητα, διεισδυτική πνευμονοκοκκική νόσος: μηνιγγίτιδα, πνευμονία, εμπύημα με βακτηριαιμία και πιθανή σηψαιμία. Τα άτομα με ανοσοκαταστολή, παιδιά < 2 ετών και ενήλικες >65 ετών, είναι πιο πιθανό να νοσήσουν από την διεισδυτική μορφή της νόσου.
- Στην Ελλάδα, ο πνευμονιόκοκκος αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα αίτιο μηνιγγίτιδας, ενώ στις ΗΠΑ, είναι το συχνότερο αίτιο μικροβιακής μηνιγγίτιδας
- β) Η μη διεισδυτική πνευμονοκοκκική νόσος: ωτίτιδα, παραρρινοκολπίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία χωρίς βακτηριαιμία. Είναι πιο συχνή μορφή της νόσου και ηπιότερη.
- Η ωτίτιδα από πνευμονιόκοκκο είναι από τις συχνότερες βακτηριακές λοιμώξεις στα παιδιά.
- Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ο Πνευμονιόκοκκος ή Στρεπτόκοκκος της Πνευμονίας αποτελεί το πιο συχνό αίτιο της ( εξωνοσοκομειακής) πνευμονίας της κοινότητας, ειδικά σε παιδιά <5 ετών και σε ηλικιωμένους.
Η συχνότητα της πνευμονοκοκκικής νόσου μπορεί να μειωθεί με τον εμβολιασμό.
Τα εμβόλια που κυκλοφορούν περιέχουν αντιγόνα από τους πιο συχνούς, σημαντικούς και ανθεκτικούς στα αντιβιοτικά ορότυπους του πνευμονιόκοκκου. Στην Ελλάδα εντάχθηκαν στο πρόγραμμα εμβολιασμών από το 2006:
το PPSV23,το πολυσακχαριδικό εμβόλιο, για ηλικίες >2 ετών
το PCV13, το συζευγμένο εμβόλιο, για όλες τις ηλικίες
Θεωρείται πλέον ότι ο συνδυασμός και των δύο επιφέρει την καλύτερη ανοσολογική αντίδραση και προστασία.
Ενδείξεις εμβολιασμού κατά του πνευμονιόκοκκου
- παιδιά 2 μηνών-5 ετών
- ενήλικες 65 ετών και άνω
- ειδικές ομάδες ασθενών με:
-ανοσοκαταστολή ή ανοσοανεπάρκεια
-νεοπλασίες
-νεφρική ανεπάρκεια
-διαρροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού
-κοχλιακά εμφυτεύματα
-μεταμόσχευση οργάνων
-λήψη κορτιζόνης
-σπληνεκτομή, ασπληνία λειτουργική
-δρεπανοκυτταρική αναιμία- αιμοσφαιρινοπάθειες
-χρόνια καρδιακή νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, καρδιομυοπάθειες
-χρόνιες πνευμονοπάθειες, άσθμα, εμφύσημα
-σακχαρώδη διαβήτη
-αλκοολισμό
-χρόνια ηπατική νόσο και κίρρωση
-καπνιστές
Συχνότερες παρενέργειες του εμβολίου: πόνος και ερυθρότητα στην περιοχή της ένεσης, ανορεξία, κόπωση, κεφαλαλγία, αρθραλγία, αλλεργία, μυαλγία, πυρετική κίνηση ή πυρετός.
Αντενδείξεις: αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου.
Το δοσολογικό σχήμα καθορίζεται πάντα από τον θεράποντα ιατρό και σύμφωνα με τις οδηγίες της ACIP(Advisory Committee on Immunization Practices), εξαρτάται από το ιστορικό, την ηλικία και τα εμβολιασμό που έχει προηγηθεί με τους παραπάνω τύπους εμβολίων.
Στοιχεία:
https://www.who.int/ith/diseases/pneumococcal/en/
https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/documents/AER_for_2017-invasive-pneumococcal-disease.pd
