Η παρατεταμένη επίδραση των οιστρογόνων λόγω καθυστερημένης εμμηνόπαυσης ή ορμονικής υποκατάστασης, μπορεί να επιβραδύνει την εμφάνιση της άνοιας και της έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών.
Mε βάση τα στοιχεία της WHO για το έτος 2019, περίπου 50 εκατομμύρια άτομα νοσούν από ανοϊκά σύνδρομα, με αναμενόμενη αύξηση στις 10 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ανά έτος. Το 60-70% των περιπτώσεων οφείλονται στη νόσο Alzheimer.
Οι γυναίκες προσβάλλονται από άνοια δύο φορές συχνότερα από τους άνδρες. Πολλές έρευνες συσχετίζουν την επίδραση της εμμηνόπαυσης με την εκδήλωση ανοϊκών συνδρόμων και συνδέουν την ορμονική υποκατάσταση με την επιβράδυνση της άνοιας, ειδικά όταν συνυπάρχουν άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες.
Σύμφωνα με την έρευνα Cache County Study σε 2000 γυναίκες και 12 χρόνια παρακολούθηση, η μεγαλύτερης διάρκειας επίδραση των ενδογενών οιστρογόνων και η ορμονική υποκατάσταση εντός 5 ετών από την εμμηνόπαυση, συνοδευόταν από παράταση της καλής εγκεφαλικής και νοητικής λειτουργίας και επιβράδυνση της άνοιας.
Η ενδογενής επίδραση των οιστρογόνων επηρεάζεται από
- την ηλικία έναρξης και διακοπής της έμμηνης ρύσης
- τις εγκυμοσύνες
- τον θηλασμό
Η επίδραση της ορμονικής-οιστρογονικής υποκατάστασης εξαρτάται από
- τον χρόνο έναρξης της θεραπείας μετά την εμμηνόπαυση
- την διάρκειά της
- τον ορμονικό συνδυασμό με ή χωρίς προγεστερόνη
Αντίστοιχη φιλανδική έρευνα σε 8.195 γυναίκες αναφέρει ότι καταγράφηκε μειωμένη εμφάνιση την νόσου Αλτσχάιμερ στις γυναίκες που έκαναν χρήση ορμονικής, οιστρογονικής υποκατάστασης.
Η απόφαση για την χορήγηση ή όχι οιστρογονικής υποκατάστασης είναι πάντοτε εξατομικευμένη. Εξαρτάται από το ατομικό και οικογενειακό, ιατρικό ιστορικό της γυναίκας, την μορφή της ορμονικής θεραπείας, την διάρκεια της αγωγής, την αξιολόγηση των πιθανών θετικών και αρνητικών επιπτώσεων και του κινδύνου καρκινογένεσης.
Η πρόληψη της άνοιας με ορμονική υποκατάσταση είναι υπό έρευνα και δεν εφαρμόζεται ακόμα η συνταγογράφησή της για τον σκοπό αυτό. Η μεγάλη διάρκεια χορήγησής της αποτελεί ένα από τα βασικά της μειονεκτήματα.
Στην άνοια παρατηρείται σταδιακή διαταραχή των εγκεφαλικών λειτουργιών, μείωση της γνωστικής ικανότητας και αδυναμία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών.
Ανάλογα με το τμήμα του εγκεφάλου που εκφυλίζεται και την βαρύτητα της βλάβης, εμφανίζονται διαταραχές στην μνήμη, στον προφορικό λόγο, στην επίλυση απλών προβλημάτων, στην επίγνωση του χώρου ή του χρόνου, στην έκφραση των συναισθημάτων, στην κρίση, στην προσοχή, στην διεκπεραίωση εργασιών.
Πρώιμα σημεία άνοιας
Αφηρημάδα (απώλεια αντικειμένων)
Διαταραχές στην ανάκληση γνωστών λέξεων και ονομάτων
Διαταραχή στην αίσθηση του χρόνου
Απώλεια προσανατολισμού σε γνωστούς χώρους
Μέσο στάδιο-μέτρια άνοια
Απώλεια μνήμης γύρω από πρόσφατα γεγονότα και ονόματα προσώπων
Απώλεια προσανατολισμού στο σπίτι
Δυσκολία στην επικοινωνία
Αλλαγή στην συμπεριφορά
Επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις και απορίες
Άσκοπη περιπλάνηση
Ανάγκη για βοήθεια στην προσωπική φροντίδα
Σοβαρή άνοια
Άγνοια του χώρου και του χρόνου
Δεν αναγνωρίζονται άτομα του περιβάλλοντος
Δυσκολία στη βάδιση
Αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης, σίτισης και φροντίδας της προσωπικής υγιεινής
Έντονη αλλαγή στην συμπεριφορά, στην προσωπικότητα, στοιχεία επιθετικότητας
Στοιχεία:
https://insights.ovid.com/crossref?an=00042192-201912000-00005
https://n.neurology.org/content/88/11/1062
