Οι 8 ιοί της οικογένειας των Ερπητοϊών που προσβάλλουν τον άνθρωπο, μετά την αρχική λοίμωξη παραμένουν ισόβια κρυμμένοι στο σώμα και αναζωπυρώνονται, ανάλογα με την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Παρατηρούνται ενεργοποιήσεις των ιών σε άτομα με διαταραχές της άμυνας: κρυολόγημα, γρίπη, κόπωση, stress, κακή διατροφή, λήψη κορτικοστεροειδών, λοιμώξεις, χημειοθεραπεία, καρκινοπαθείς, λήψη ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων, έμμηνος ρύση, βρέφη, γήρανση ( αυξάνεται η συχνότητα υποτροπών μετά τα 50 έτη, όταν αρχίζει να υπολειτουργεί η κυτταρική ανοσία)
Οι ερπητοϊοί είναι μεγάλη οικογένεια DNA ιών με περισσότερα από 100 είδη. Μέχρι τώρα κυρίως οκτώ ιοί είναι γνωστό ότι προσβάλλουν τον άνθρωπο.
Τα 3 ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ερπητοϊών:
- Προκαλούν πολύ συχνά αφανείς-υποκλινικές λοιμώξεις.
- Μετά την αρχική λοίμωξη μένουν κρυμμένοι στο σώμα εφ’ όρου ζωής.
- Βγαίνουν από την λανθάνουσα κατάσταση και ενεργοποιούνται, προκαλώντας αναζωπύρωση των λοιμώξεων, άσχετα από την ύπαρξη αντισωμάτων IgG.
Ανάλογα με τα τους ιστούς που προσβάλλουν στην αρχική λοίμωξη και τους ιστούς όπου κρύβονται ισόβια, χωρίζονται σε 3 υπο-οικογένειες: Α-Β-Γ
Άλφα-ερπητοϊοί: νευρικό σύστημα
Βήτα-ερπητοϊοί: επιθήλια- αδένες
Γάμμα-ερπητοϊοί: λεμφικό σύστημα
Οι Άλφα-ερπητοϊοί πολλαπλασιάζονται γρήγορα και κρύβονται επ’ αόριστον στα κύτταρα του νευρικού συστήματος. Προσβάλλουν πολλά είδη ιστών και το νευρικό σύστημα:
- 1) Ο έρπης τύπου 1- επιχείλιος έρπης: κρύβεται στα γάγγλια του Τριδύμου νεύρου στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
- 2) Ο έρπης τύπου 2- έρπης των γεννητικών οργάνων: κρύβεται στα ιερά και οσφυϊκά γάγγλια.
Οι ιοί του επιχείλιου έρπητα-1, παρά το όνομά τους, μπορούν να προκαλέσουν και λοίμωξη των γεννητικών οργάνων. Αντίστοιχα, οι ερπητοϊοί -2 των γεννητικών οργάνων προκαλούν και περιστοματική λοίμωξη.
- 3) Ο έρπης τύπου 3- Ιός της Ανεμοβλογιάς και του Έρπητα ζωστήρα: πρόκειται για τον ίδιο ιό. Κρύβεται στις οπίσθιες ρίζες των νωτιαίων νεύρων και γαγγλίων (αισθητικά θωρακικά και κρανιακά νεύρα).
Η πρώτη λοίμωξη από τον ιό προκαλεί την ανεμοβλογιά, σε οποιαδήποτε ηλικία συμβεί. Ο ιός κρύβεται στα αισθητικά γάγγλια και όταν αναζωπυρώνεται, προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα. Η πλειονότητα των ανθρώπων νοσεί από την ανεμοβλογιά στην παιδική ηλικία, πριν τα 8 έτη, ενώ από έρπητα ζωστήρα νοσούν μετά από δεκαετίες.
Όλοι όσοι έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά μπορούν να νοσήσουν από έρπητα ζωστήρα.
Μετά την πρώτη λοίμωξη από τον ιό, τα αντισώματα IgG που παράγονται αποτρέπουν την επαναμόλυνση από ανεμοβλογιά. Όμως, ο ιός που είναι πλέον ισόβια κρυμμένος στα γάγγλια, μπορεί να ενεργοποιείται και να προκαλεί έρπη ζωστήρα, ειδικά σε άτομα με υπολειτουργία της κυτταρικής ανοσίας.
Όσοι δεν έχουν νοσήσει από ανεμοβλογιά και έχουν εμβολιαστεί, προστατεύονται από την ανεμοβλογιά και τον έρπητα ζωστήρα ταυτόχρονα.
Οι Βήτα-ερπητοϊοί πολλαπλασιάζονται με πιο αργό ρυθμό και αποθηκεύονται σε επιθηλιακούς ιστούς και εξωκρινείς αδένες
- 4) Ο έρπητοϊός 5- CMV/ Μεγαλοκυτταρικός ιός: είναι η συχνότερη αιτία συγγενών λοιμώξεων του ανθρώπου, στο 1% των ζωντανών νεογνών. Το 5% των παιδιών που προσβλήθηκαν κατά την εγκυμοσύνη πάσχουν από την νόσο των μεγαλοκυτταρικών εγκλείστων.
Μετά την αρχική λοίμωξη, ο CMV κρύβεται δια βίου στα επιθηλιακά κύτταρα, στους εξωκρινείς αδένες, ιδιαίτερα στους σιελογόνους αδένες και στο γεννητικό σύστημα.
- 5) Ο ερπητοϊός 6/ προκαλεί το Αιφνίδιο εξάνθημα ή έκτη εξανθηματική νόσο στα παιδιά, με πυρετό και ουδετεροπενία.
Μετά την αρχική λοίμωξη κρύβεται δια βίου στα Β & Τ λεμφοκύτταρα, στα νευρογλοιακά κύτταρα, στους ινοβλάστες, στα μεγακαρυοκύτταρα.
- 6) Ο ερπητοϊός 7 ανιχνεύεται στα Τ-λεμφοκύτταρα και στο σάλιο. Συχνά συνυπάρχει με τον ερπητοϊό-6.
Έχει συνδεθεί με παθολογικές καταστάσεις όπως: σύνδρομο παρόμοιο της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, εγκεφαλοπάθεια, νευρολογικά σύνδρομα με επιληψία- ημιπληγία-σπασμούς, ηπατίτιδα, νευροπάθεια, ροδόχρους πιτυρίαση.
Οι Γάμμα-ερπητοϊοί προσβάλλουν κυρίως τα λεμφοκύτταρα ή και ορισμένα επιθηλιακά κύτταρα. Κρύβονται στους λεμφικούς ιστούς, κυρίως μέσα στα Β- λεμφοκύτταρα.
- 7) Ο ερπητοϊός 4 – Ιός Epstein Barr/ Ιός της λοιμώδους μονοπυρήνωσης-ογκογόνος ιός ( λέμφωμα Βurkitt, B λεμφώματα, ρινοφαρυγγικά καρκινώματα)
- 8) Ο ερπητοϊός 8 του ανθρώπου/ Σάρκωμα Kaposi
Στοιχεία:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK8157/
Ιατρική Μικροβιολογία: Α & Γρ. Αντωνιάδης και Ι.Παπαπαναγιώτου-Β. Κυριαζοπούλου Δαλαΐνα
https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/human-herpesvirus-7
