Περίπου 2-10% των ατόμων που λαμβάνουν συγκεκριμένα, κοινά φάρμακα (διουρητικά, κινολόνες, NSAID, τετρακυκλίνες, κ.α) με την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, θα παρουσιάσουν βλάβες στο δέρμα.
Μοιάζουν συχνά με σοβαρό ηλιακό έγκαυμα ή με δερματίτιδα εξ επαφής και συνοδεύονται συνήθως, από επίμονη αλλαγή στο χρώμα του δέρματος.
Η φωτοευαισθησία από φάρμακα διακρίνεται στις: φωτοτοξικές-φωτοαλλεργικές αντιδράσεις-σπάνια πολύμορφα εξανθήματα.
Φωτοτοξικές αντιδράσεις: το φάρμακο που έχει ληφθεί ενεργοποιείται από την ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως UVA, αλλά και UVB.
- H βλάβη μοιάζει με ηλιακό έγκαυμα, με ερυθρότητα(κοκκινίλα), οίδημα(πρήξιμο), φυσαλίδες και ακολουθείται από υπερμελάγχρωση, γκρι-μπλε πλάκες στο δέρμα, μπορεί να εκδηλωθεί οχυχόλυση και ψευδοπορφυρικό εξάνθημα.
- Εμφανίζεται εντός 24 ωρών από την έκθεση στον ήλιο, αρχίζοντας με αίσθηση καύσου και νυγμώδη άλγη, αίσθηση καψίματος και τρυπήματα, μετά την ηλιοθεραπεία.
- Είναι συνήθως δοσοεξαρτώμενη, όσο μεγαλύτερη η ποσότητα του φαρμάκου, τόσο πιο μεγάλη και η φωτοτοξική αντίδραση.
- Ακόμα και μία φορά έκθεση στον ήλιο( υπό αγωγή), μπορεί να την προκαλέσει.
- Το εξάνθημα εμφανίζεται σε περιοχές εκτεθειμένες στον ήλιο.
- Οι βλάβες αρχίζουν να υποχωρούν με την διακοπή του φαρμάκου
Φωτοαλλεργικές αντιδράσεις: ανοσολογικές αντιδράσεις, επιβραδυνόμενης υπερευαισθησίας τύπου IV και εμφανίζονται στο 1-2% των ατόμων που λαμβάνουν τα φάρμακα > 3 μήνες.
- Είναι πιο σπάνιες από τις φωτοτοξικές και πιο συχνές στους άνδρες.
- Η βλάβη μοιάζει με δερματίτιδα εξ επαφής.
- Εμφανίζονται 24-72 ώρες μετά την λήψη του φαρμάκου και την έκθεση στον ήλιο.
- Η αντίδραση είναι συνήθως μη δοσοεξαρτώμενη, ακόμα και μικρή δόση μπορεί να την προκαλέσει.
- Οι βλάβες αρχίζουν στην εκτεθειμένη στον ήλιο περιοχή, αλλά μετά επεκτείνονται σε άλλες περιοχές.
- Δεν υποχωρούν με την διακοπή του φαρμάκου.
Πρόληψη φαρμακευτικής φωτοευαισθησίας:
- Ενημέρωση
- Διακοπή ή αντικατάσταση του φαρμάκου αν εκδηλωθεί
- Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο: όταν λαμβάνονται συγκεκριμένα φάρμακα και υπάρχει ιστορικό δερματικού λύκου, πορφυρίας κτλ)
ΚΟΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΦΩΤΟΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ
| Αγχολυτικά: αλπραζολάμη. χλωροδιαζεποξείδη Αντιβιοτικά: δοξυκυκλίνη, τετρακυκλίνη, κινολόνες:σιπροφλοξασίνη, οφλοξασίνη, λεβοφλοξασίνη, σουλφοναμίδες Αντιλιπιδαιμικά-αναστολείς ρεδουκτάσης: στατίνες Αντικαταθληπτικά: τρικυκλικά αντικαταθληπτικά Αντιμυκητιασικά: γκριζεοφουλβίνη, τερβιναφίνη, ιτρακοναζόλη Αντιδιαβητικά: σουλφονυλουρίες-glipizide,glyburize Ανθελονοσιακά: χλωροκινίνη, κινίνη Αντιψυχωτικά: φαινοθειαζίνες, θειοξανθένια Χημειοθεραπευτικά: dacarbazine, fluorouracil, Methotrexate,Vinblastine Διουρητικά: φουροσεμίδη, υδροχλωροθειαζίδη Κατά της ακμής: ισοτρετινοΐνη Καρδιολογικά και Αντιαρρυθμικά: αμιωδαρόνη, κινιδίνη, διλτιαζέμη, εναλαπρίλη Παυσίπονα NSAIDs (ειδικά πιροξικάμη και κετοπροφαίνη) Δερματικά σκευάσματα: αντισηπτικά: chlorhexidine-hexachlorophene κ.α |
Στοιχεία:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12020173
https://www.msdmanuals.com/home/skin-disorders/sunlight-and-skin-damage/photosensitivity-reactions
