Μπορούν οι ιοί μεγέθους 0,125 μm να περάσουν μέσα από τους πόρους μιας μάσκας; Υπάρχουν αντικρουόμενα στοιχεία σχετικά με την πραγματική προστασία που παρέχεται από τη χρήση διαφόρων τύπων μάσκας και τις κατευθυντήριες οδηγίες που δίνονται. Παγκοσμίως παρατηρείται αυξημένη ζήτηση της προστατευτικής μάσκας προσώπου, η οποία αύξηση βαίνει παράλληλα με τις επιδημίες της γρίπης και του κορονοϊού.
Ταυτόχρονα, εντείνεται η ανησυχία για το τρόπο, με το οποίο επηρεάζει η χρήση διαφόρων ειδών μάσκας, την τήρηση των γενικών μέτρων προστασίας για τη μετάδοση των ιών αυτών.
Απλές χειρουργικές μάσκες μιας χρήσης
Κατασκευασμένες από ύφασμα ή από ειδικό χαρτί τριών στρώσεων, οι μάσκες αυτές λειτουργούν κυρίως σαν φυσικό εμπόδιο για τα μεγάλα σταγονίδια που εκτοξεύονται με τον βήχα ή το φτάρνισμα ή την ομιλία. Επειδή δεν εφαρμόζουν καλά, δεν συνιστούνται για προστασία στους επαγγελματίες υγείας, κατά την επαφή με ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Χρησιμοποιούνται κατά τις ιατρικές επεμβάσεις, ενώ είναι ευρύτατα διαδεδομένη η χρήση τους σε εξωτερικούς χώρους, στην καθημερινή ρουτίνα των κατοίκων της Κίνας, της Ιαπωνίας και πολλών ανατολικών χωρών. Στις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής δεν υπάρχει αντίστοιχη αποδοχή της χρήσης τους, ειδικά χωρίς υφιστάμενη επιδημία.
Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για την αποτελεσματικότητά τους στον έλεγχο της εξάπλωσης των ιών της γρίπης και του κορονοϊού.
- Σύμφωνα με την έρευνα: Particle Size-Selective Assessment of Protection of European Standard FFP Respirators and Surgical Masks against Particles-Tested with Human Subjects, οι χειρουργικές μάσκες προστατεύουν 11,5-15,9 φορές λιγότερο από τις N95/FFP2 σε ότι αφορά τα εισπνεόμενα σωματίδια.
- Η προστασία που παρέχουν εξαρτάται από την ποιότητά τους, την εφαρμογή τους, τον αριθμό των μολυσματικών σωματιδίων του ιού που εκτοξεύονται στον περιβάλλοντα χώρο,
- Η προστασία που παρέχουν είναι, συνήθως, μη δοκιμασμένη και ελεγμένη κλινικά.
- Υπάρχουν στην αγορά χειρουργικές μάσκες που η σύνθεσή τους επιτρέπει την διέλευση της πλειονότητας των σωματιδίων. Στην περίπτωση αυτή, η προστασία που παρέχεται από τα μεγάλα μολυσματικά σταγονίδια δεν αφορά αυτόν που φορά τη μάσκα, αλλά τα άτομα και τα αντικείμενα του περιβάλλοντός του.
- Η θετική τους επίδραση αποδίδεται κυρίως στην αποτροπή αγγίγματος της μύτης και του στόματος με τα χέρια.
- Είναι προσιτές και εύχρηστες.
- Η αρνητική τους επίδραση απορρέει από την επανάπαυση που μπορούν να δημιουργήσουν. Η αίσθηση προστασίας μπορεί να αμβλύνει τα ουσιαστικά προστατευτικά μέτρα, την αποφυγή στενής επαφής σε απόσταση 2-6 μέτρα από ασθενείς, το καλό πλύσιμο των χεριών για 20”, την αποφυγή πολυπληθών χώρων.
Οι προστατευτικές μάσκες προσώπου FFP1-2-3 και οι χειρουργικές μάσκες τύπου Ν-95
Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα- European Standard (EN 149:2001), ανάλογα με την΄μέγιστη διαρροή σωματιδίων από την μάσκα, γίνεται η ταξινόμηση σε FFP-1-2-3, με κατακράτηση σωματιδίων αντίστοιχα μέχρι το 80-95-99%. Για ιατρική χρήση συνιστάται η προστασία >95%.
Στις ΗΠΑ τα αντίστοιχα προϊόντα διαιρούνται σε 9 κατηγορίες. Η μάσκα Ν-95 αντιστοιχεί στο FFP-2 ή 3
Οι μάσκες τύπου FFP θεωρούνται αποτελεσματικές στο φιλτράρισμα του μεγαλύτερου ποσοστού βλαβερών σωματιδίων. Η ποιότητα κατασκευής, τα υλικά και ο τύπος τους καθορίζουν την αποτελεσματικότητα της προστασίας που παρέχουν.
Τα θετικά
Σύμφωνα με τo CDC, η χειρουργική μάσκα τύπου Ν-95, μαζί με τα ειδικά γάντια και την ολόσωμη στολή είναι απαραίτητα για τους επαγγελματίες υγείας, όταν έρχονται σε επαφή με ασθενείς ή με ύποπτα κρούσματα μολυσματικών νόσων.
Οι εγκεκριμένες μάσκες Ν-95/FFP2 αποτρέπουν >95%, δηλαδή έχουν μέγιστη διαρροή 5%, από τα βλαβερά εισπνεόμενα σωματίδια μεγέθους 0,100-0,300 μικρόμετρα (100-300 nm).
Τα αρνητικά
- Είναι δύσκολή η σωστή τοποθέτησή τους και απαιτείται προσοχή στην αφαίρεσή τους. Η λάθος τοποθέτηση αφήνει κενά και αίρει την προστασία που παρέχουν.
- Αν γίνει η αφαίρεσή τους με λάθος τρόπο ή με γυμνά χέρια, τότε οι μικροοργανισμοί που επικάθισαν στην επιφάνεια θα μεταφερθούν στα χέρια και θα επέλθει η μόλυνση, παρά την χρήση μάσκας.
- Είναι μιας χρήσης και δαπανηρές.
- Είναι ιδιαίτερα δυσάρεστη η πολύωρη χρήση τους γιατί καθίσταται δύσκολή και κουραστική η αναπνοή.
- Η πραγματική προστασία μπορεί να διαφοροποιείται από την αναμενόμενη. Μεταξύ διαφόρων τύπων και κατασκευαστών υπάρχουν διαφορές στη σύνθεση, γι’ αυτό πρέπει πάντα να έχουν πιστοποίηση CE και χρησιμοποιούνται σωστά.
- Τα άτομα που προμηθεύονται μάσκες τύπου Ν-95 ή FFP θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα επίπεδα διαρροής της μάσκας που προμηθεύονται.
- Όταν οι πόροι της μάσκας είναι μεγαλύτεροι από το μέγεθος του ιού, τότε η μάσκα δεν είναι σε θέση να εμποδίσει τη διέλευση του ιού και την πιθανή μόλυνση.
- Το μέσο μέγεθος του Κορονοϊού είναι στα 125 νανόμετρα (0,125 μικρόμετρα), με εύρος από τα 80-220. Το μέγεθος του ιού της Γρίπης είναι περίπου 120 νανόμετρα (0,12 μικρόμετρα). Επομένως μία μάσκα με πόρους μεγαλύτερης διαμέτρου από τα παραπάνω δεν τους κατακρατά.
Αναφορικά με την σωστή τοποθέτηση της μάσκας και την σωστή εφαρμογή της, η ερευνήτρια Makinson Booth του HSL συνιστά την δοκιμή ψεκάσματος με σπρέι νερού με ζάχαρη. Αν με το ψέκασμα σε μικρή απόσταση από το πρόσωπο, μπορεί κάποιος να αντιληφθεί τη γλυκιά γεύση, τότε έγινε λάθος στην τοποθέτηση.
Στοιχεία:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5058571/
