Η εμμηνόπαυση αποτελεί μία φυσιολογική και αναπόφευκτη κατάσταση. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, οι οποίες επιλέγουν την λύση της ορμονικής υποκατάστασης, καθώς εξακολουθούν να είναι δραστήριες, τεκνοποιούν σε μεγαλύτερη ηλικία και διεκδικούν καλύτερη ποιότητα ζωής ή παράταση της νεότητας.
Η ορμονική υποκατάσταση στην εμμηνόπαυση χορηγείται σε γυναίκες που δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης ή που έχουν υποστεί πρόωρη εμμηνόπαυση και οι οποίες δεν έχουν αντένδειξη να λάβουν ορμονική θεραπεία.
H εμμηνόπαυση εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες 45-55 ετών, με μέσο όρο τα 50 έτη. Η πρόωρη εμμηνόπαυση αφορά γυναίκες νεότερες των 40 ετών.
Η ορμονική αγωγή υποκατάστασης περιλαμβάνει είτε μόνο οιστρογόνα, για τις γυναίκες που έχουν κάνει υστερεκτομή ή συνδυασμό με προγεστερόνη, στις γυναίκες που διατηρούν την μήτρα τους ή συγχορήγηση με μικρή δόση τεστοστερόνης για την αντιμετώπιση της μειωμένης libido.
Η ορμονική υποκατάσταση κυκλοφορεί σε διάφορες μορφές, χάπια, gel ή αυτοκόλλητα για διαδερμική εφαρμογή, υποδόριες μορφές, υπόθετα, κρέμες ή και ενέσιμες μορφές.
Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας είναι απολύτως εξατομικευμένη, γίνεται πάντα από τον θεράποντα γυναικολόγο και συχνά περιλαμβάνει συνδυαστική αγωγή. Εξαρτάται από το ιστορικό, την ηλικία, την ένταση των εμμηνοπαυσιακών διαταραχών που παρουσιάζει η γυναίκα και την εκτιμώμενη διάρκεια θεραπείας.
Η θεραπευτική αγωγή της ορμονικής υποκατάστασης μπορεί να επιφέρει ύφεση στα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα
- εξάψεις
- νυχτερινούς ιδρώτες
- ατροφικές διαταραχές του κόλπου με κολπική ξηρότητα, δυσπαρευνία, μείωση της libido
- ουρογεννητικές λοιμώξεις
- έντονες ψυχολογικές διακυμάνσεις, κατάθλιψη, διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης
- οστεοπόρωση
- αύξηση του σωματικού βάρους και μείωση της μυϊκής μάζας
- άτυπη αρθραλγία και μυαλγία
- έντονη ξηρότητα και γήρανση του δέρματος
- μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου
Αντενδείξεις για την λήψη ορμονικής υποκατάστασης
Γενικές αντενδείξεις
Οι αντενδείξεις αφορούν κυρίως τις συστηματικές μορφές χορήγησης. Η τοπική εφαρμογή κολπικών υπόθετων ή κρέμας με οιστρογόνο(17-β οιστραδιόλη) για την αντιμετώπιση της ατροφικής αιδοιοκολπίτιδας, είναι γενικά καλά ανεκτή και απορροφάται σε μικρό βαθμό στην κυκλοφορία του αίματος.
Ατομικό και κληρονομικό ιστορικό καρκίνου της μήτρας, ωοθηκών, μαστού
Ιστορικό θρομβοφιλίας και διαταραχών στην πήξη του αίματος
Αρτηριακή υπέρταση
Ηπατική νόσος
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Στεφανιαία νόσος
Σχετικές αντενδείξεις
Ηλικία 60 ετών και άνω. Θεωρείται ότι αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης νεοπλασιών του γεννητικού συστήματος και η καρδιαγγειακή νοσηρότητα.
Η καθυστερημένη έναρξη της ορμονική υποκατάστασης. Η έναρξη της υποκατάστασης έχει θετικά αποτελέσματα όταν γίνεται άμεσα, ως πρωτογενής αντιμετώπιση.
Οι γυναίκες που έχουν ήδη λάβει > 5 χρόνια υποκατάσταση και είναι ηλικίας 55-59 ετών. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται συχνή κλινική και εργαστηριακή παρακολούθηση.
Οι γυναίκες > 45 ετών, που δεν παρουσιάζουν έντονα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.
Εναλλακτική αντιμετώπιση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων
Αύξηση της φυσικής δραστηριότητας
Διακοπή του καπνίσματος
Μείωση καφεΐνης, αλκοόλ, ζάχαρης, αλατιού
Λήψη αντικαταθλιπτικών
Χρήση φυτοοιστρογόνων (πάντα με συμβουλή του γυναικολόγου)
Στοιχεία:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3107840/https://www.nhs.uk/conditions/hormone-replacement-therapy-hrt/alternatives/
https://www.uptodate.com/contents/treatment-of-menopausal-symptoms-with-hormone-therapy
