Η συντριπτική πλειοψηφία των πανδημιών των τελευταίων 100 ετών σχετίζεται με τους ιούς της γρίπης και την εύκολη μετάδοση των αναπνευστικών λοιμώξεων από άτομο σε άτομο.
Η εξάπλωση και η διάρκεια των πρόσφατων πανδημιών που οφείλονταν στη γρίπη ακολούθησαν την φυσική πορεία εξέλιξης, χωρίς τη χρήση εμβολίου, με τη χρήση όμως γενικών μέτρων πρόληψης της διασποράς της νόσου, σε ποικίλη κλίμακα σε κάθε χώρα. Εξαιρείται η πανδημία του AIDS/HIV, που μεταδίδεται από άτομο σε άτομο με σεξουαλική επαφή, για το οποίο επίσης δεν υπάρχει εμβόλιο και στα 40 χρόνια ευθύνεται για 75 εκατομμύρια λοιμώξεις, 32 εκατομμύρια θανάτους και 770.000 θανάτους ετησίως, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ..
Πόσο διήρκεσαν οι πρόσφατες πανδημίες από τους ιούς της γρίπης, οι οποίες
–δεν αναχαιτίστηκαν από την εφαρμογή ευρείας κλίμακας εμβολιασμού σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, επίσης, δεν υπήρχαν ή δεν χρησιμοποιήθηκαν, τουλάχιστον σε ευρεία κλίμακα, ειδικά αντιϊκά και αντιβιοτικά φάρμακα που θα μπορούσαν να ελέγξουν ή να μεταβάλλουν την πορεία, τις επιπλοκές και την θνητότητα της νόσου.
–ελέγχθηκαν, εν μέρει, με γενικά μέτρα μείωσης της διασποράς των λοιμώξεων από άτομο σε άτομο μέσα στην κοινότητα, εφαρμόζοντας Μη-Φαρμακευτικές Παρεμβάσεις: την καραντίνα, την απομόνωση, την καλή προσωπική υγιεινή, την απαγόρευση συγκεντρώσεων του πληθυσμού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC και τoυ WHO
- Η Ισπανική γρίπη-Α(Η1Ν1) διήρκεσε 2 χρόνια, 1918-1919, παρά το όνομα της, δεν ξεκίνησε από την Ισπανία και είχε προέλευση τον ιό της γρίπης των πτηνών.
Προσβάλλοντας > 500 εκατομμύρια ανθρώπους, περίπου το 1/3 του τότε πληθυσμού της Γης, επέφερε 50-100 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, οι 675.000 θάνατοι είχαν καταγραφεί μόνο στις ΗΠΑ. Εκτός από τα χαρακτηριστικά του ιού, η πείνα και οι επιπτώσεις του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου θεωρείται ότι είχαν συνεισφέρει στην αυξημένη θνητότητα, ειδικά σε άτομα 20-40 ετών.
- Η Ασιατική γρίπη Α(Η2Ν2) διήρκεσε 2 έτη, 1957-1958, ξεκίνησε από την Κίνα, εντοπίστηκε στη Σιγκαπούρη τον Φεβρουάριο του 1957 και το καλοκαίρι του ίδιου έτους στις ΗΠΑ. Προκάλεσε 1,1-2 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως.
- Η γρίπη Α(Η3Ν2) του Χονγκ Κονγκ, διήρκεσε 2 έτη, 1968-1969, προκαλώντας το θάνατο σε 1-4 εκατομμύρια ανθρώπους.
- H γρίπη Α(Η1Ν1) διήρκεσε 2 έτη, 2009-2010. Σύμφωνα με το CDC, επειδή το μονοδύναμο εμβόλιο που είχε παραχθεί δεν είχε χρησιμοποιηθεί ευρέως, μόνο κατά το πρώτο έτος κυκλοφορίας του ιού, ο αριθμός των θανάτων από τον ιό υπολογίστηκαν στους 151.700-575.400 σε παγκόσμια κλίμακα.
Το 80% των θανάτων από γρίπη Α(Η1Ν1) του 2009-2010 ήταν σε άτομα <65 ετών, σε αντίθεση με την εποχική γρίπη και τις πανδημίες του 1958-1959 και 1968-1969, όπου κατά 70-90%, η αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα αφορούσε άτομα > 65 ετών. Η αυξημένη προσβολή των νεότερων ατόμων αποδόθηκε στην έλλειψη διασταυρούμενης ανοσίας για το στέλεχος της γρίπης Α(Η1Ν1) του 2009-2010 στα άτομα ηλικίας < 60 ετών.
Για την παρούσα πανδημία από τον ιό SARS-CoV-2 και τη νόσο COVID-19, εφόσον για την πιθανή παρασκευή εμβολίου απαιτούνται 12-18 μήνες, η μη φαρμακευτική διαχείριση της πανδημίας- χωρίς τη χρήση εμβολίου- καθιστά πιθανή την τουλάχιστον διετή διάρκεια της πανδημίας. Για τον έλεγχο της πανδημίας COVID-19 θεωρείται αναγκαία η δημιουργία ανοσίας του πληθυσμού ή της κοινότητας ή της αγέλης, είτε μέσω φυσικής νόσησης είτε μέσω εμβολίου σε ποσοστό >70%.
Στοιχεία:
https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/2009-h1n1-pandemic.html
https://www.livescience.com/spanish-flu.html
https://www.sciencenews.org/article/covid-19-when-will-coronavirus-pandemic-social-distancing-end
https://www.journalofinfection.com/article/S0163-4453(20)30154-7/fulltext
