Ρινικά αποσυμφορητικά spray: χρήση, κατάχρηση & εθισμός

Τα ρινικά αποσυμφορητικά γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλή το χειμώνα, με την εμφάνιση των εποχικών ιώσεων του αναπνευστικού συστήματος, του κοινού κρυολογήματος ή της γρίπης. Ανακουφίζουν από την μπουκωμένη μύτη και διευκολύνουν την αναπνοή, τον ύπνο και την σίτιση.

Τα συμπαθητικομιμητικά, ρινικά αποσυμφορητικά προκαλούν αγγειοσύσπαση και μείωση της ροής του αίματος στον ρινικό βλεννογόνο, αυτό προκαλεί μείωση τού οιδήματος, με αποτέλεσμα την ευκολότερη διέλευση του αέρα.

Χαρακτηριστικά των τοπικών, συμπαθητικομιμητικών, αποσυμφορητικών της μύτης είναι η γρήγορη δράση, η σχετικά σύντομη διάρκεια δράσης και η ανάπτυξη εθισμού, μετά από παρατεταμένη και υπερβολική χρήση.

Η εφαρμογή τους συνιστάται να μη υπερβαίνει τις 5-7 ημέρες και να μην επαναλαμβάνεται συχνότερα από το διάστημα που ορίζει το κάθε σκεύασμα, δηλαδή τις 4-6 ώρες ή τις 12 ώρες.

  • η εφεδρίνη δρα σε 1 λεπτό και διαρκεί λίγες ώρες
  • η ναφαζολίνη δρα σε 10 λεπτά και διαρκεί 2-6 ώρες
  • η οξυμεταζολίνη και η ξυλομεταζολίνη δρουν σε 5-10 λεπτά και διαρκούν για 10-12 ώρες

Εκτός από τα συμπαθητικομιμητικά, ως τοπικά αποσυμφορητικά χρησιμοποιούνται:

  • τα κορτιζονούχα σπρέι που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.
  • το βρωμιούχο ιπρατρόπιο είναι αντιχολινεργικό, η δράση του εξαρτάται από την δοσολογία. Δρα σε 15 λεπτά και εφαρμόζεται 2-3 φορές την ημέρα, σε ηλικίες άνω των 12 ετών.
  • τα αντιϊσταμινικά σπρέι δρουν σε 5-10 λεπτά και διαρκούν περίπου 10-12 ώρες, χρησιμοποιούνται κυρίως στις αλλεργικές ρινίτιδες.
  • τα υπέρτονα διαλύματα NaCl ή θαλασσινού νερού.

Κατάχρηση και εθισμός του ρινικού βλεννογόνου στα συμπαθητικομιμητικά σπρέι

Ο εθισμός εμφανίζεται όταν ο βλεννογόνος της μύτης συνηθίζει στην αγγειοσυσπαστική δράση των φαρμάκων, με συνέπεια, να απαιτείται όλο και μεγαλύτερη δόση του φαρμάκου για το ίδιο αποτέλεσμα.

Μετά την αρχική αγγειοσύσπαση, επέρχεται μεγαλύτερο οίδημα του ρινικού βλεννογόνου με πιο έντονο μπούκωμα και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Ορισμένοι ασθενείς, επειδή δεν αναπνέουν εύκολα, αρχίζουν να τα χρησιμοποιούν πολύ συχνά, ανά 1-2 ώρες και για μεγάλο διάστημα, άνω των 5 ή 7 ημερών. .

Δημιουργείται αγγειοκινητική και φαρμακευτική ρινίτιδα, με έντονη δυσχέρεια στην ρινική αναπνοή και βλάβες στον βλεννογόνο από την παρατεταμένη αγγειοσύσπαση.

Συστηματικές παρενέργειες από την κατάχρηση συμπαθητικομιμητικών spray

ταχυκαρδία, αρρυθμία, κρίσεις υπέρτασης

αϋπνία

ευερεθιστότητα, ανησυχία

συγχυτικά επεισόδια

σπασμοί, συσπάσεις της μήτρας εγκύων

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της αγγειοκινητικής και φαρμακευτικής ρινίτιδας και του εθισμού, γίνεται μετά από την Ωτορινολαρυγγολογική εκτίμηση. Συνήθως, αντιμετωπίζονται με σταδιακή απευαισθητοποίηση με κορτιζονούχο σπρέι και υπέρτονα διαλύματα NaCl.

Η τοπική χρήση κορτιζονούχων σπρέι, αντίθετα μ’ αυτό που πιστεύεται από πολλούς ασθενείς, δεν προκαλεί εθισμό και αντίστοιχη εξάρτηση του βλεννογόνου. Χρησιμοποιούνται συχνά στην πρώτη φάση της σταδιακής απεξάρτησης από τα συμπαθητικομιμητικά ρινικά σπρέι. Στην συνέχεια, ακολουθεί η σταδιακή διακοπή των κορτιζονούχων σπρέι και η αντικατάστασή τους από υπέρτονα διαλύματα NaCl ή θαλασσινού νερού, με στόχο να αποκατασταθεί η ρινική αναπνοή, χωρίς να επιβαρύνεται η αναπνευστική διαταραχή και η ποιότητα ζωής τού ασθενή.

H εύκολη πρόσβαση, προμήθεια και χρήση των αποσυμφορητικών σπρέι δεν αναιρεί τον φαρμακευτικό τους χαρακτήρα. Όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, για να είναι ασφαλής και αποτελεσματική η χρήση τους, πρέπει να λαμβάνονται όταν είναι αναγκαία, για συγκεκριμένο διάστημα και σε συγκεκριμένη ποσότητα και συχνότητα.

Πιο επιρρεπείς στην υπερβολική, παρατεταμένη χρήση και στον εθισμό στα αποσυμφορητικά, είναι οι ασθενείς που δεν έχουν ένδειξη για την χρήση τους. Συχνά, πάσχουν από άλλες Ω.Ρ.Λ-διαταραχές ή από αλλεργικές ρινίτιδες, οι οποίες απαιτούν εκτίμηση και ειδική θεραπεία από ειδικό ιατρό Ω.Ρ.Λ.

Στοιχεία:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/allergies/expert-answers/nasal-spray-addiction/faq-20058247

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4402865/

https://www.galinos.gr/web/drugs/main/nomcodes

https://www.healthline.com/health/nasal-spray-addiction#rebound-congestion

Σχετικά άρθρα