Η κολπίτιδα είναι η συχνότερη γυναικολογική νόσος, η οποία προσβάλλει > 75% των γυναικών σε κάποια φάση της ζωής τους. Πρόκειται για μία φλεγμονή του κόλπου, που εκδηλώνεται ως αιδοιοκολπίτιδα και όχι ως μεμονωμένη κολπίτιδα.
Συμπτώματα-κλινικές εκδηλώσεις
Η κολπίτιδα ή αιδοιοκολπίτιδα μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή να εκδηλώνεται με κνησμό και καύσο, δηλαδή με φαγούρα, κάψιμο και τσουξίμο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, δυσφορία ή πόνο αυτόματα και κατά την επαφή, ερυθρότητα ή στικτή αιμορραγία από τον ερεθισμό του βλεννογόνου, αυξημένη κολπική έκκριση με ή χωρίς δυσοσμία.
Αίτια κολπίτιδας
Στο 95% των κολπίτιδων περιλαμβάνονται
- η μυκητιασική, κυρίως καντιντίαση από Candida albicans
- η βακτηριακή μη ειδική
- η τριχομοναδική
Σπανιότερα αίτια κολπίτιδας
- Ιοί, πχ έρπης τύπου 2 ή και τύπου 1 σπανιότερα
- Χημικός ερεθισμός και αλλεργίες
- Ατροφική κολπίτιδα στην εμμηνόπαυση ή στην κλιμακτήριο. Συχνά συνυπάρχει με μία από τις παραπάνω κολπίτιδες.
- Αυξημένη κολπική έκκριση παρατηρείται και στη βλεννόρροια ή γονόρροια, με αίτιο τον γονόκοκκο. Στην λοίμωξη συμμετέχουν ο τράχηλος της μήτρας, οι Βαρθολίνειοι αδένες, οι σάλπιγγες, οι ωοθήκες και άλλα όργανα.
Μυκητιασικές κολπίτιδες: 25% των κολπίτιδων
Οι κολπίτιδες αυτές οφείλονται σε μύκητες, κυρίως είναι η καντιντίαση από την Candida albicans. Οι 3 στις 4 γυναίκες έχουν παρουσιάσει 1 επεισόδιο καντιντίασης, ενώ, το 40-50% έχει περισσότερα επεισόδια. Συχνά υπάρχουν υποκλινικές μορφές, χωρίς συμπτώματα.
Η μυκητιασική αιδοιοκολπίτιδα εκδηλώνεται με κνησμό και λευκωπές (τυρώδεις) παχύρρευστες εκκρίσεις, οι οποίες δεν έχουν ιδιαίτερη οσμή ή δεν είναι δύσοσμες.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Εμφανίζονται συχνότερα σε διαβητικές γυναίκες, μετά την λήψη αντιβιοτικών ευρέος φάσματος ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, την λήψη κορτιζόνης, σε εγκυμοσύνη, κατά την χημειοθεραπεία, σε ανοσοκαταστολή, μετά από μακρά παραμονή με υγρά ρούχα-μαγιό σε άτομα με ευαισθησία.
Μη ειδικές βακτηριακές κολπίτιδες: 50% των κολπίτιδων
Είναι πολυμικροβιακές και δεν θεωρούνται σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Στις μη ειδικές βακτηριακές κολπίτιδες παρατηρείται διαταραχή της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου. Προηγείται η μείωση των γαλακτοβακίλλων και η αύξηση του pH του κόλπου> 4,5 συνήθως στο pH 6 ή 7, στην συνέχεια, ακολουθεί ο πολλαπλασιασμός διαφόρων μικροβίων, κυρίως, αναερόβιων.
Ο Αιμόφιλος του κόλπου ή Gardnerella vaginalis είναι το συχνότερο αίτιο της μη ειδικής κολπίτιδας, συνήθως συμμετέχει και το Mobiluncus spp. Μπορεί να συνυπάρχουν με διάφορα αναερόβια μικρόβια από την χλωρίδα του εντέρου και του στόματος( βακτηριοειδή, πρεβοτέλλα, ατρακτοβακτηρίδια, πεπτοστρεπτόκοκκοι)
Βασικό χαρακτηριστικό τής μη ειδικής βακτηριακής κολπίτιδας είναι η δυσοσμία του κόλπου και των αυξημένων γκριζωπών εκκρίσεων. Οι ασθενείς και οι σύντροφοί τους αναφέρουν ότι υπάρχει οσμή ψαριού. Ο κνησμός, ο ερεθισμός, ο πόνος ή ευαισθησία, είναι συνοδά συμπτώματα σε ορισμένες γυναίκες.
Τα συμπτώματα παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Μπορεί να υποχωρούν και να επιδεινώνονται αυτόματα, ανάλογα με την φάση του εμμηνορρυσιακού κύκλου, την σεξουαλική δραστηριότητα ή χωρίς αιτία.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Η καταστροφή τής φυσιολογικής κολπικής χλωρίδας από την λήψη αντιβιοτικών, τα τοπικά αντισηπτικά, επίσης, η αλλαγή της χλωρίδας με την εμμηνόπαυση, την εγκυμοσύνη, την εναλλαγή συντρόφων, το ενδομήτριο σπιραλ, την χρήση ταμπόν, την επαφή κατά την περίοδο.
Τριχομοναδική κολπίτιδα:15-20% των κολπίτιδων
Η τριχομoναδική κολπίτιδα οφείλεται στο πρωτόζωο Τριχομόναδα (Trichominas vaginalis). Εμφανίζεται συχνότερα στις ηλικίες 16-35 ετών και μετά την εμμηνόπαυση.
Βασικό κλινικό χαρακτηριστικό είναι ο έντονος κνησμός, η δυσφορία και η αυξημένη κολπική έκκριση κιτρινοπράσινων κολπικών υγρών με έντονη οσμή ψαριού, έντονη δυσοσμία. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται μετά την έμμηνο ρύση.
Είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, στο 30-50% των περιπτώσεων συνυπάρχει με γονοκοκκική λοίμωξη.
Απομονώνεται από την ουρήθρα των ανδρών-ερωτικών συντρόφων στο 70% και στο 50-90% αυτών, η λοίμωξη αυτοπεριορίζεται σε 2 εβδομάδες. Μόνο το 33% θα παρουσιάσει τριχομοναδική ουρηθρίτιδα.
Εκτός από την σεξουαλική επαφή, μπορεί να μεταδοθεί και με επαφή με μολυσμένη επιφάνεια και αντικείμενα (κάθισμα σε μολυσμένη επιφάνεια ή χρήση μολυσμένου αντικειμένου).
Οι τριχομονάδες επιβιώνουν για 30-40 λεπτά στο νερό, για 45 λεπτά στο κάθισμα της τουαλέτας, για λίγες ώρες σε υγρά υφάσματα, πετσέτες, μαγιό και σφουγγάρια, για >24 ώρες στα ούρα, ειδικά σε θερμοκρασίες κοντά στην θερμοκρασία του σώματος.
Αντιμετώπιση
Οι αναφερόμενες κολπίτιδες έχουν την τάση να υποτροπιάζουν, να διαρκούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, να συνυπάρχουν οι διάφορες μορφές, ενώ υπάρχουν και οι φορείς, χωρίς συμπτώματα.
Οι γυναίκες, οι οποίες παρουσιάζουν επίμονα συμπτώματα και εκκρίσεις, πρέπει πάντα να απευθύνονται στον γυναικολόγο τους για κλινική εξέταση, και ακολούθως, για εργαστηριακή διερεύνηση των εκκρίσεων, ώστε να υπάρχει στοχευμένη θεραπεία, μείωση των υποτροπών και των επιπλοκών.
Ανάλογα με το αίτιο, το ιστορικό, την ηλικία, τον αριθμό των υποτροπών και φυσικά, την βαρύτητα της φλεγμονής, επιλέγεται από τον θεράποντα ιατρό η τοπική, η συστηματική ή η συνδυαστική αγωγή με αντιβιοτικά.
Η μεμονωμένη, τοπική εφαρμογή αντισηπτικών μπορεί να επιδεινώσει την κολπίτιδα, διαταράσσοντας περισσότερο την χλωρίδα του κόλπου και να επιδεινώσει την ξηρότητα και τον ερεθισμό.
Χωρίς κλινική εκτίμηση, οι εκκρίσεις και ο πόνος, ενίοτε, παρερμηνεύονται ως απλή κολπίτιδα. Η ελλιπής θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γονιμότητας ή σε συστηματικές επιπλοκές, όταν πρόκειται για γονόρροια ή άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή δυσπλασίες.
Προφύλαξη.
Αποφυγή άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών και τοπικών αντισηπτικών.
Προφυλακτική αγωγή για ενίσχυση της κολπικής χλωρίδας, όταν λαμβάνονται αντιβιοτικά και όταν υπάρχει προδιάθεση.
Χρήση προφυλακτικού.
Σωστή διατροφή και ρύθμιση του διαβήτη.
Αποφυγή συνθετικών, στενών εσωρούχων και ρούχων.
Αποφυγή δανεισμού ξένων προσωπικών ειδών, ρούχων, εσωρούχων, πετσετών, μαγιό, που δεν έχουν καθαριστεί επιμελώς.
Στέγνωμα μετά από το μπάνιο και αποφυγή παραμονής με υγρά εσώρουχα και μαγιό.
Στοιχεία:
https://www.nhs.uk/conditions/vaginitis/
http://www.eof.gr/c/document_library/get_file?
Ιατρική Μικροβιολογία: Α & Γ.Αντωνιάδης
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vaginitis/symptoms-causes/syc-20354707
