Οι επιπτώσεις του ηλιακού εγκαύματος ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια του πόνου, της δυσφορίας, του καψίματος, του κνησμού και της πρόωρης γήρανσης του δέρματος. Πόσο αθώο θα μπορούσε να είναι το κοκκίνισμα ή οι φουσκάλες στο δέρμα μετά από υπερβολική έκθεση στο ήλιο, όταν είναι γνωστό ότι ένα ή δύο σοβαρά εγκαύματα στην παιδική και εφηβική ηλικία, αυξάνουν ισόβια τον κίνδυνο εμφάνισης δερματικού καρκίνου;
Ένα ηλιακό έγκαυµα κάθε δύο χρόνια τριπλασιάζει τον κίνδυνο εµφάνισης κακοήθους µελανώµατος, που είναι η πιο επιθετική µορφή καρκίνου του δέρµατος.
Σύμφωνα με σχετικό ενημερωτικό έντυπο της Ελληνικής Δερµατολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ), η UVB ακτινοβολία εισδύει στην επιφανειακή στοιβάδα του δέρματος, στην επιδερμίδα και η UVA στις βαθύτερες στοιβάδες του, προκαλώντας μία σειρά από παθοφυσιολογικές δράσεις.
Όταν το δέρμα εκτεθεί στον ήλιο
Η έκθεση του δέρματος στον ήλιο το μεσημέρι, παρατεταμένα και ανάλογα με τον τύπο και το χρώμα του δέρματος, οδηγεί στην ενεργοποίηση των κυττάρων της επιδερµίδας, που περιέχουν την φυσική χρωστική µελανίνη, για να προστατευθούν οι βαθύτερες στοιβάδες του δέρµατος από την ακτινοβολία. Τα μελανοκύτταρα ευθύνονται για το μαύρισμα του δέρματος, όμως η προστασία που παρέχει η μελανίνη είναι περιορισμένη, αντιστοιχώντας μόνο σε αντηλιακό με δείκτη SPF 2.
Τα μελανοκύτταρα που έχουν προσβληθεί από τον ήλιο προσελκύουν κύτταρα του ανοσοποιητικού στην περιοχή του εγκαύματος. Η διαδικασία ξεκινά άμεσα μετά τη βλάβη, όσο ακόμα είμαστε στον ήλιο και κορυφώνεται σε 24 με 48 ώρες. Γίνεται επιδιόρθωση των βλαβών που μπορούν να επιδιορθωθούν και αυτοκαταστροφή των κυττάρων που έχουν καταστραφεί πλήρως. Ταυτόχρονα, γίνεται η επιδιόρθωση του DNA των κυττάρων, που που έχει υποστεί βλάβη από την ακτινοβολία, ώστε να μην οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου.
Μετά την βλάβη από την ηλιακή ακτινοβολία εκδηλώνεται πόνος, δυσφορία, κνησμός, κάψιμο ή τσούξιμο στην περιοχή. Όταν καταστρέφονται ολόκληρες στοιβάδες κερατινοκυττάρων, τότε αναπτύσσονται φουσκάλες και στη συνέχεια απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων του δέρματος, οπότε το κατεστραμμένο δέρμα ξεφλουδίζει.
Οι άμεσες επιπτώσεις και τα συμπτώματα από το έγκαυμα, συνοδεύονται από απώτερες, πιο σοβαρές, αν και ανώδυνες. Πρόκειται για την πρόωρη γήρανση και τον καρκίνο του δέρματος. Έρευνες έχουν δείξει ότι κάθε βλάβη του δέρματος από τον ήλιο προστίθεται στις προηγούμενες, αρχίζοντας ακόμη από την παιδική ηλικία και λειτουργώντας αθροιστικά. Όταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού δεν κατορθώνουν πλέον να επιδιορθώσουν όλες τις βλάβες στο DNA, τα δερματικά κύτταρα αρχίζουν να αναπαράγονται ανεξέλεγκτα, δίνοντας το έναυσµα για την ανάπτυξη του καρκίνου.
Με βάση τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα, η εκ των υστέρων επιδιόρθωση του DNA και η πρόληψη του καρκίνου του δέρματος δεν είναι εφικτή, επομένως, η μοναδική και καλύτερη πρόληψή του είναι ο περιορισμός της έκθεσης και η λήψη προστατευτικών μέτρων κατά την έκθεση στον ήλιο.
Πηγή:
https://www.skincancer.org/risk-factors/sunburn/
http://www.edae.gr/dt/dt_20170625.pdf
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/skin-cancer/symptoms-causes/syc-20377605
