Υπάρχουν 5-9 τάξεις αρθροπόδων που προκαλούν με τα δήγματά τους τοπικές και συστηματικές αντιδράσεις. Τα τσιμπήματα από τα πιο συνηθισμένα έντομα, όταν το άτομο δεν είναι αλλεργικό, συνήθως εκδηλώνονται μόνο με τοπικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Τα συμπτώματα
- Σε μη αλλεργικά άτομα εμφανίζεται κνησμώδες εξάνθημα τοπικά, στις θέσεις των δηγμάτων, που διαρκεί ώρες ή μέρες μετά από το τσίμπημα. Πόνος μπορεί να εμφανιστεί σε δήγματα ορισμένων εντόμων, όπως είναι η μέλισσα ή η σφήκα.
- Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει ερυθρότητα, φαγούρα, πρήξιμο ή ακόμη και διόγκωση των λεμφαδένων σε δήγμα από μολυσμένο έντομο.
- Υπάρχει το ενδεχόμενο, αν το δηλητήριο είναι ισχυρό να γίνει συστηματική αντίδραση, μη αλλεργικής αιτιολογίας.
- Αν το άτομο παρουσιάσει γενικευμένο εξάνθημα και οιδήματα, με πρήξιμο στα χείλη, στα βλέφαρα, στη γλώσσα, αλλαγή στη φωνή, δύσπνοια, κυάνωση, ζαλάδες, υπόταση, λιποθυμία, τότε πρέπει επειγόντως να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή και κατάλληλη ιατρική βοήθεια. Η αλλεργική αντίδραση μπορεί να εμφανιστεί 2 λεπτά μετά το τσίμπημα και να προκληθεί αγγειοοίδημα, γενικευμένη κνίδωση αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω οιδήματος του λάρυγγα και καταπληξία (shock) και να αποβεί θανατηφόρα.
Άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας
- σε άτομα με ιστορικό αλλεργίας στο συγκεκριμένο έντομο
- σε άτομα που παρουσιάζουν δύσπνοια, διάχυτο εξάνθημα και οίδημα στο σώμα, κυάνωση, ζάλη, λιποθυμική τάση, ταχυκαρδία, πρήξιμο στα χείλη, στη γλώσσα, δυσκολία στην ομιλία, δυσκολία στην κατάποση
- στα τσιμπήματα σε βρέφη ή ηλικιωμένους ή πάσχοντες, με αδυναμία ή δυσχέρεια στην επικοινωνία
- σε πολλαπλά τσιμπήματα
- σε τσιμπήματα στο πρόσωπο, στο λαιμό, στα μάτια, στα χείλη
- σε μεγάλη αντίδραση γύρω από το τσίμπημα, π.χ. 10 εκατοστά ή αν επιδεινωθεί το οίδημα, η ερυθρότητα ή αν εμφανιστεί πύον στην περιοχή του δήγματος
- όταν έχει παραμείνει το κεντρί ή μέρος από το έντομο στο σώμα
- όταν εκδηλώνονται συστηματικές αντιδράσεις με πυρετό, καταβολή, αρθραλγία-μυαλγία
Τα τσιμπήματα συνήθως προκαλούνται από:
- Κουνούπια: τα δείγματα συνήθως εμφανίζονται ως βλατιδώδης κνίδωση σε εκτεθειμένες περιοχές.
- Κοριούς: τα δείγματα των κοριών προκαλούν βλατιδώδη κνίδωση με χαρακτηριστική γραμμοειδή διάταξη.
- Ψύλλους: βλατιδώδης, κνησμώδης κνίδωση σε εκτεθειμένες περιοχές.
- Οικιακές μύγες: οι προνύμφες εναποτίθενται σε οποιαδήποτε εκτεθειμένη περιοχή και εξελίσσονται σε σκώληκες, οι οποίοι είναι ορατοί στη επιφάνεια της πληγής.
- Μαύρες μύγες: εγχύουν αναισθητικό με αποτέλεσμα το αρχικό τους δείγμα να είναι ανώδυνο. Αργότερα γίνεται επώδυνο με κνησμό, ερύθημα και οίδημα.
- Μέλισσες, σφήκες: το τσίμπημα προκαλεί άμεσο πόνο, ακολουθούμενο από έντονη τοπική ερυθηματώδη αντίδραση με οίδημα και κνίδωση. Το τσίμπημα της μέλισσας γίνεται μία φορά και η μέλισσα αφήνει το κεντρί της μαζί με το δηλητήριο και έπειτα το έντομο πεθαίνει. Οι σφήκες, αντίθετα, τσιμπούν πολλές φορές και υπάρχει πιθανότητα το έντομο να είναι μολυσμένο. Επίσης, υπάρχει διαφορά και στη χημική σύσταση του δηλητηρίου των δύο εντόμων, με διαφορετικές τοξίνες στο δηλητήριο της σφήκας και της μέλισσας.
Η θεραπεία εξαρτάται από την κάθε περίπτωση:
Γενικά μέτρα
- αφαιρούμε το κεντρί με λαβίδα, απλό τσιμπιδάκι ή πιέζοντας προσεκτικά με την άκρη μίας σκληρής κάρτας, χωρίς να μείνουν υπολείμματα μέσα στο δέρμα.
- πλένουμε την περιοχή με νερό και σαπούνι
- δεν τρίβουμε και δεν ξύνουμε το τραύμα
- εφαρμόζουμε κρύες κομπρέσες ή πάγο
Ειδικά μέτρα
- Ο αριθμός των εντόμων που τσιμπούν το θύμα και η περιοχή του σώματος στην οποία γίνεται η επίθεση έχουν σημασία. Εάν κάποιο άτομο δεχθεί τσιμπήματα από μία ή περισσότερες μέλισσες ή παρόμοια έντομα και παρουσιάζει δυσκολίες αναπνοής (δύσπνοια), πρήξιμο στο πρόσωπο, στο λαιμό ή εάν το κεντρί του εντόμου βρίσκεται στο στόμα ή στο λαιμό, τότε απαιτείται επειγόντως ιατρική περίθαλψη. Για το λόγο αυτό καλέστε αμέσως τον αριθμό 166, το 112 ή οποιοδήποτε άλλο αριθμό έχετε για επείγοντα περιστατικά στο πλησιέστερο νοσοκομείο ή για γιατρό.
- Εάν ο ασθενής φαίνεται ότι παρουσιάζει σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, όπως αναφυλαξία με δύσπνοια, σφύριγμα αναπνοής, κυάνωση, πρήξιμο στο πρόσωπο ή στα χείλη και ταχυκαρδία, τότε ρωτήστε τον και ψάξτε, εάν έχει μαζί του αδρεναλίνη επείγουσας χορήγησης, που είναι πιθανό να του σύστησε να έχει πάντα μαζί του, ο γιατρός του.
- Στον ασθενή μπορούν να δοθούν αναλγητικά, όπως η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη για ανακούφιση από τον πόνο.
- Αντισταμινικά χορηγούνται για λίγες μέρες για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον έντονο κνησμό και να μειωθεί η αλλεργική αντίδραση στο τσίμπημα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί τοπικά κάποια κρέμα με αντιισταμινική ουσία.
- Κορτικοστεροειδή χορηγούνται συστηματικά ή/και τοπικά για σύντομο χρονικό διάστημα για μείωση της φλεγμονής.
- Αντιβιοτικά χορηγούνται όταν υπάρχει δευτεροπαθής λοίμωξη.
Πηγή:
https://www.nhs.uk/conditions/insect-bites-and-stings/treatment/
