Βιταμίνη C: πόσο βοηθά η υπερδοσολογία;

Η βιταμίνη C ή L-ασκορβικό οξύ είναι μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη, πολύ δημοφιλής για την αντιοξειδωτική, αντιγηραντική, ανοσοενισχυτική της δράση.

H βιταμίνη C συμμετέχει

  • στη σύνθεση κολλαγόνου από το τροποκολλαγόνο, του βασικού δομικού συστατικού του συνδετικού ιστού.
  • στη σύνθεση L-καρνιτίνης, η οποία είναι απαραίτητη στην μεταφορά ενέργειας στους ιστούς, πχ στους μύες.
  • στην απορρόφηση του σιδήρου από την τροφή.
  • στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών.
  • στους φυσιολογικούς αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς και στην ανανέωση άλλων αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως η τοκοφερόλη και μπλοκάρει τον σχηματισμό των καρκινογόνων νιτροσαμινών.
  • στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
  • στον μεταβολισμό νευρομεταβιβαστών, τυροσίνης, φολικού, κορτικοστεροειδών ορμονών.
  • στην επούλωση των τραυμάτων.

Η μέση, συνιστώμενη πρόσληψη βιταμίνης C είναι 75mg για την γυναίκα και 85 mg για τον άνδρα και για τους εφήβους >15 ετών.

Στην κύηση συνιστάται η πρόσληψη 85 mg και στην γαλουχία 120 mg βιταμίνης C.

Τα παιδιά και οι έφηβοι <14 ετών χρειάζονται από 40-65 mg.

Οι καπνιστές χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα, τουλάχιστον 35 mg περισσότερα, σε σχέση με τους μη καπνιστές.

Ορισμένα φάρμακα, όπως, τα αντισυλληπτικά, η τετρακυκλίνη, η ασπιρίνη, αλλά καταστάσεις, όπως, η κατανάλωση αλκοόλ, η έντονη κόπωση, το στρες, η έντονη άθληση, αυξάνουν τις ανάγκες σε βιταμίνη C.

Η συνολική ποσότητα της βιταμίνης C στο σώμα είναι ελάχιστη, από 300mg μέχρι 2.000 mg.

Η μεγαλύτερη συγκέντρωση της βιταμίνης C βρίσκεται στα λευκά αιμοσφαίρια, στα μάτια, στα επινεφρίδια, στον εγκέφαλο, ενώ, οι συγκεντρώσεις στο πλάσμα, στα ερυθρά αιμοσφαίρια και στο σάλιο, είναι πολύ χαμηλές.

Η απορρόφηση στο έντερο και η μεταφορά της βιταμίνης στα κύτταρα είναι δοσοεξαρτώμενη.

Όταν λαμβάνονται από 30-180mg, τότε απορροφάται το 70-90%.

Όταν η δοσολογία αυξηθεί > 1000mg, τότε απορροφάται λιγότερο από το 50%.

H αύξηση της δόσης από τα 200-300mg στα 1250mg την ημέρα, διπλασιάζει τα επίπεδα στο πλάσμα, στα 135 micromol/L.

Όσο και να αυξηθεί η δόση τής βιταμίνης C από το στόμα, ακόμα και στα 3 γραμμάρια ανά 4ωρο, η συγκέντρωσή της στο πλάσμα δε θα ξεπεράσει τα 220 micromol/L.

Όταν αυξάνεται η δοσολογία πάνω από 1 γραμμάριο, τότε >50% απλώς δε απορροφάται και φεύγει με τα κόπρανα. Από την βιταμίνη που θα απορροφηθεί, το πλεόνασμα θα φύγει μέσω των νεφρών στα ούρα.

Θετικές επιδράσεις της βιταμίνης C στον οργανισμό

Η πρόσληψη τής απαραίτητης, συνιστώμενης ποσότητας βιταμίνης C, αλλά όχι και η υπερβολική πρόσληψη, έχει συσχετιστεί με μείωση της νοσηρότητας από καρκίνο, από καρδιαγγειακά νοσήματα, νευρολογικές διαταραχές, εκφυλιστικές αρθρίτιδες, καταρράκτη, καλύτερη ποιότητα δέρματος και μειωμένη ευπάθεια στις λοιμώξεις. Τα παραπάνω οφέλη αφορούν τις φυσιολογικές δόσεις βιταμίνης C, μικρότερες των 300mg.

Η καταστροφή των καρκινικών κυττάρων από την βιταμίνη C, σε εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις, είναι σε ερευνητικό στάδιο. Αφορά την ενδοφλέβια χορήγηση τής βιταμίνης και πολύ υψηλά επίπεδα στο πλάσμα, της τάξης των 26.000 micromol/L.

Η δράση της στο κρυολόγημα συνδέεται με την αντιϊσταμινική της δράση, όταν λαμβάνεται σε υψηλή δόση και όχι με αποτροπή της λοίμωξης.

Κλινικές εκδηλώσεις της έλλειψης βιταμίνης C

To σκορβούτο εμφανίζεται σε ημερήσια πρόσληψη < 10mg για 1 μήνα ή περισσότερο. Παρατηρείται κόπωση, αρθραλγία, αιμορραγικές εκδηλώσεις στο δέρμα, στα χείλη, στα ούλα, κακή και καθυστερημένη επούλωση των τραυμάτων, λοιμώξεις, σκασμένο δέρμα ή με στοιχεία υπερκεράτωσης.

Υπερδοσολογία

Η υπερβολική πρόσληψη της βιταμίνης είναι γενικά καλά ανεκτή. Το πλεόνασμα αποβάλλεται από το έντερο και του νεφρούς.

Τα συμπτώματα υπερδοσολογίας είναι διάρροια, πόνος στην κοιλιά, ναυτία, συχνουρία, νεφρολιθίαση και επιβάρυνση υπάρχουσας νεφρολιθίασης, αλλεργικές εκδηλώσεις. Επίσης, μετά από μακροχρόνια λήψη μεγάλων δόσεων, αναφέρεται η αύξηση του νεφρικού ουδού απέκκρισης της βιταμίνης και η πιθανή υποβιταμίνωση, μετά από διακοπή των μεγάλων δόσεων.

Φυσικές πηγές βιταμίνης C

1 πορτοκάλι, γκρέιπφρουτ, ακτινίδιο ή 1/2 φλιτζάνι κόκκινες πιπεριές περιέχουν από 60-100 mg και καλύπτουν τις μέσες, ημερήσιες ανάγκες.

Όλες οι ωμές, φυτικές τροφές περιέχουν βιταμίνη C και αποδίδουν από 30-80 mg ανά μερίδα . Επειδή η βιταμίνη C με το μαγείρεμα καταστρέφεται σε πολύ μεγάλο βαθμό, η περιεκτικότητα των μαγειρεμένων, φυτικών τροφών μειώνεται στα 10-15 mg ανά μερίδα.

Στις ανεπτυγμένες χώρες, το 30 % των ατόμων λαμβάνουν συμπληρώματα ή τροφές εμπλουτισμένες με βιταμίνη C. To υπερβολικό μαγείρεμα, η διατροφή με βάση τις κονσέρβες, τα φάρμακα και το κάπνισμα είναι τα πιο συχνά αίτια πρόκλησης ανεπάρκειας της βιταμίνης.

Αλληλεπιδράσεις συμπληρωμάτων βιταμίνης C με φάρμακα

Μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση αλουμινίου από τα φάρμακα που το περιέχουν και την δράση των οιστρογόνων από ορμονική θεραπεία.

Μπορεί να μειώσει την δράση της χημειοθεραπείας, των αντιπηκτικών τύπου sintrom- warfarin, της στατίνης-νιασίνης, των αντιϊικών φαρμάκων τύπου αναστολέων πρωτεάσης.

Στοιχεία:

https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional

/https://www.mayocliniclabs.com/

https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-vitamin-c/art-20363932

Σχετικά άρθρα