Eμβόλια: ποια είναι η συχνότητα των παρενεργειών τους;

Τα εμβόλια αποτελούν ένα απλό, ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο προστασίας μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων από απειλητικές ιογενείς ή μικροβιακές ασθένειες, για τις οποίες συνήθως δεν υφίσταται αποτελεσματική θεραπεία.

Ανεξάρτητα από τον τύπο του εμβολίου, όλα τα εμβόλια εκμεταλλεύονται τη φυσική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίζει ξένα προς το ίδιο το σώμα αντιγόνα και να τα εξουδετερώνει, δημιουργώντας ειδικά αντισώματα ή ειδικά κύτταρα μνήμης.

Προκειμένου να ληφθεί η έγκριση ενός εμβολίου, όπως αναφέρεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το CDC, ελέγχεται από εξειδικευμένους φορείς η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του, ώστε η συχνότητα και η βαρύτητα των ανεπιθύμητων ενεργειών να είναι εντός των αποδεκτών ορίων και να αντισταθμίζει τις επιπλοκές και τη θνησιμότητα από τη νόσο για την οποία γίνεται ο εμβολιασμός.

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των ήδη χρησιμοποιούμενων εμβολίων είναι παροδικές και ήπιες

Περιλαμβάνουν την εμφάνιση κλινικών εκδηλώσεων, διάρκειας λίγων ημερών και ήπιας έντασης, όπως είναι:

• πόνος, οίδημα και ερυθρότητα στο σημείο που έγινε η εφαρμογή του εμβολίου

• πυρετική κίνηση ή πυρετός

• ρίγος

• κακουχία

• κεφαλαλγία

• μυαλγία-αρθραλγία

Ενδεικτική συχνότητα των ανεπιθύμητων ενεργειών από ευρύτατα χρησιμοποιούμενα εμβόλια, όπως δίνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι η ακόλουθη:

Ενδεικτική κλίμακα για τη εκτίμηση της συχνότητας των παρενεργειών, όπως αυτή δίνεται από ένα ευρέως χορηγούμενο αντιγριπικό εμβόλιο, είναι η ακόλουθη (https://erx.gr/):

• Πολύ συχνές (1/10)

• Συχνές (1/100 έως <1/10)

• Όχι συχνές (1/1.000 έως <1/100)

• Σπάνιες (≥1/10.000 έως <1/1.000)

• Πολύ σπάνιες (<1/10.000)

Συχνότητα εμφάνισης σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών

Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες.

• Οι αλλεργικές αντιδράσεις, που δυνητικά μπορούν να εμφανιστούν με όλα τα φάρμακα, εκδηλώνονται με συχνότητα 1-2 στις 1.000.000 δόσεις του εμβολίου.

• Nευρολογικές επιπλοκές, Guillain-Barré (GBS), νευρίτιδα, νευραλγία, σπασμοί, εγκεφαλομυελίτιδα αναφέρονται εξαιρετικά σπάνια. Αποδίδονται σε αυτοάνοσους μηχανισμούς πυροδότησης είτε μετά από φυσική νόσηση από κάποια ιογενή, κυρίως, λοίμωξη είτε μετά από εμβολιασμό για το συγκεκριμένο μικροοργανισμό.

• Σπάνιες, ειδικές επιπλοκές ανάλογα με το είδος του εμβολίου, πχ εγκολεασμός του εντέρου μετά από εμβόλιο κατά του Rotavirus σε 1 στα 20.000 με 1 στα 100.000 βρέφη ή η εμφάνιση ήπιας γριπώδους συνδρομής μετά από αντιγριπικό εμβολιασμό.

Η εκτίμηση της συχνότητας και βαρύτητας των επιπλοκών και θανάτων από τη νόσο σε περίπτωση φυσικής νόσησης, της ύπαρξης ή όχι αποτελεσματικής θεραπείας για τη νόσο και της συχνότητας των παρενεργειών του εμβολίου και της αποτελεσματικότητάς του στην προστασία από την ασθένεια, αποτελούν κάποιους από τους καθοριστικούς παράγοντες επιλογής του εκάστοτε εμβολίου.

Πηγή:

https://www.cdc.gov/vaccines/vac-gen/side-effects.htm

https://vaccine-safety-training.org/rates-of-adverse-vaccine-reactions.html

https://www.vaccines.gov/basics/safety

https://erx.gr/p/z/?type=spc&bcode=2803123001019

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/guillain-barr%C3%A9-syndrome