Η λιπώδης διήθηση του ήπατος αφορά 20-35% των ενηλίκων στις ανεπτυγμένες χώρες και αποτελεί ένα πολύ συχνό, συνήθως τυχαίο, υπερηχογραφικό εύρημα. Επίσης, εμφανίζεται σε όλους όσους καταναλώνουν αλκοόλ καθημερινά, για 10-12 έτη. Στους άνδρες με > 40 γραμμάρια και στις γυναίκες με > 20 γραμμάρια, καθημερινής λήψης οινοπνεύματος.
Στην στεάτωση ή λιπώδη διήθηση του ήπατος, παρατηρείται εναπόθεση λίπους μέσα στα ηπατικά κύτταρα. Τα κύτταρα φουσκώνουν από το λίπος και αλλάζουν μορφή, ενώ ο πυρήνας τους εκτοπίζεται έκκεντρα. Το ήπαρ μετατρέπεται από ερυθρό, σε όργανο γκριζοκίτρινου χρώματος.
Φυσιολογικά, το λίπος αποτελεί το 5% του βάρους του ήπατος. Το ήπαρ, το οποίο ζυγίζει 1,4-1,6 κιλά, μπορεί να φθάσει τα 5 κιλά, λόγω της λιπώδους διήθησης. Ανάλογα με το ποσοστό λίπους, γίνεται και η ταξινόμηση της λιπώδους διήθησης.
1ου βαθμού λιπώδης διήθηση: <25%
2ου βαθμού λιπώδης διήθηση: 25-50%
3ου βαθμού λιπώδης διήθηση: 50-75%
Εξέλιξη της λιπώδους διήθησης
Στεάτωση – λιπώδης διήθηση: εμφανίζεται στο 20-35% των ενηλίκων, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά με επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως η παχυσαρκία, σύνδρομα δυσαπορρόφησης, γλυκογονιάσεις.
Στεατοηπατίτιδα, εμφανίζεται στο 10% των ατόμων με λιπώδη διήθηση.
Ίνωση ήπατος, εμφανίζεται στο 35% των ατόμων με στεατοηπατίτιδα.
Κίρρωση ήπατος, εμφανίζεται στο 10-15% των ατόμων με ίνωση.
Ηπατική ανεπάρκεια.
Ηπατοκυτταρικός καρκίνος.
Η κίρρωση ήπατος σε έδαφος στεατοηπατίτιδας έχει υψηλή θνητότητα, στο 30%.
Κλινική εικόνα
Συχνά είναι ασυμπτωματική, ειδικά στο στάδιο της απλής στεάτωσης. Μπορεί να εμφανιστεί αίσθημα βάρους ή πόνος ή δυσφορία στο δεξιό υποχόνδριο. Εξελικτικά, σε ένα ποσοστό των ασθενών θα εμφανιστούν οι εκδηλώσεις της κίρρωσης ή της ηπατικής ανεπάρκειας.
Οι υπερηχογραφική εκτίμηση και η αύξηση των ηπατικών ενζύμων, όπως η γGT, SGPT, SGOT. Η αύξηση τηs γ-GT> 96,5 U/l, θεωρείται κακός προγνωστικός δείκτης λιπώδους διήθησης και ενδεικτική ίνωσης( με 83% ευαισθησία και 69% ειδικότητα).
Σε μη επιπλεγμένη λιπώδη διήθηση, στην απλή στεάτωση του ήπατος, η ALP, η αλβουμίνη, η χολερυθρίνη, οι δοκιμασίες πήξης του αίματος, είναι συνήθως φυσιολογικά.
Αιτιολογία και προδιαθεσικοί παράγοντες
Η λιπώδης διήθηση δεν εμφανίζεται μεμονωμένα, αλλά συνυπάρχει με παθολογικές καταστάσεις, με τις οποίες έχει κοινούς προδιαθεσικούς ή επιβαρυντικούς παράγοντες. Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι:
- Η κατανάλωση οινοπνεύματος > 20γρ. στις γυναίκες και >40γρ. στους άνδρες, καθημερινά, για 10-12 έτη, συνοδεύεται από λιπώδη διήθηση. Το οινόπνευμα δρα άμεσα τοξικά, αυξάνει την πρόσληψη θερμίδων, επάγει ενζυμικά την σύνθεση λίπους.
- Η αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί γενεσιουργό αιτία των διαταραχών του μεταβολισμού των λιπιδίων και της λιπώδους διήθησης. Συνοδεύεται από οξειδωτικό stress και καταστροφή των ηπατοκυττάρων.
- Κληρονομικότητα.
- Διαταραχές του μικροβιώματος του εντέρου, της εντερικής χλωρίδας. Eκτός των μυκήτων, η Klebsiella pneumoniae-ειδικότερα ένα στέλεχος με μεσαία και μεγάλη παραγωγή αλκοόλ- έχει απομονωθεί από το έντερο στο 60% των μη αλκοολικών ασθενών με λιπώδη διήθηση. Στα άτομα χωρίς λιπώδη διήθηση απομονώθηκε στο 6%.
- Η παχυσαρκία
- Η υπελιπιδαιμίες
- Ο υποθυρεοειδισμός
- Η υποφυσιακή ανεπάρκεια
- Οι πολυκυστικές ωοθήκες
- Η εμμηνόπαυση και η γήρανση.
- Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ.
- Το μεταβολικό σύνδρομο, με τον συνδυασμό πολλών διαταραχών του μεταβολισμού και του καρδιαγγειακού συστήματος.
- Η κατανάλωση πολλών θερμίδων από λιπαρά, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Η ενέργεια η οποία δεν χρησιμοποιείται για την κίνηση και πλεονάζει, μετατρέπεται στο ήπαρ σε λίπος.
- Η κοιλιακή εναπόθεση λίπους, με αύξηση της περίμετρου μέσης >102 εκατοστά στους άνδρες και > 88 εκατοστά στις γυναίκες
- Παρεντερική σίτιση
- Ορισμένα φάρμακα, όπως η μεθοτρεξάτη, η ταμοξιφένη, η αμιωδαρόνη.
- Σύνδρομα δυσαπορρόφησης (κοιλιοκάκη), ομοκυστινουρία, γλυκογονιάσεις.
Αντιμετώπιση
Η διαταραχή του ήπατος άμεσα επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα όργανα, γιατί το ήπαρ αποτελεί το βιοχημικό εργαστήριο του σώματος. Εκεί διεξάγεται σχεδόν το σύνολο των μεταβολικών αντιδράσεων, η επεξεργασία, η μετατροπή, η διακίνηση, η αποθήκευση των λιπών, πρωτεϊνών, υδατανθράκων, πολυάριθμων βιταμινών, μετάλλων, ορμονών, αλλά και ο μεταβολισμός φαρμάκων.
Η λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι σύνθετο πρόβλημα, το οποίο συνυπάρχει με μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη, παχυσαρκία και άλλες διαταραχές.
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, τα οποία έχουν κοινό παρανομαστή την παχυσαρκία, την ακινησία, την υπερφαγία, την κακή διατροφή, τον αλκοολισμό, απαιτούν την συνεργασία γαστρεντερολόγου, ενδοκρινολόγου ή παθολόγου, καρδιολόγου, διαιτολόγου ή και ψυχιάτρου, ειδικά σε πιο σοβαρές περιπτώσεις.
Γενικά μέτρα πρόληψης–αντιμετώπισης
- Η αποχή από το αλκοόλ, ειδικά από άτομα με επιβαρυντικούς παράγοντες.
- Η απώλεια βάρους.
- Η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη και της αντίστασης στην ινσουλίνη.
- Η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, το ελάχιστο, στα 150 λεπτά την εβδομάδα.
- Η ρύθμιση των λιπιδίων, σε υπερλιπιδαιμικούς ασθενείς.
- Η αποφυγή τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λίπη, επομένως με πολλές θερμίδες.
- Η ρύθμιση του μικροβιώματος του εντέρου.
- Η ελεγχόμενη κατανάλωση φαρμάκων και αντιβιοτικών.
Στοιχεία:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3205741/
