Υπάρχει μία παγκόσμια αυξητική τάση στην κατανάλωση υποκατάστατων προϊόντων του γάλακτος, ενώ ταυτόχρονα η κατανάλωση του γάλακτος μειώνεται.
Η επίδρασή του γάλακτος στην υγεία και η ανάγκη ή όχι της κατανάλωσής του είναι ένα θέμα αμφιλεγόμενο, έχουν γίνει πολυάριθμες έρευνες με αντικρουόμενα αποτελέσματα
Η USDA και NIH συστήνουν την κατανάλωση γάλακτος και προϊόντων του γάλακτος σε ποσότητα 2-4 μερίδες καθημερινά. Θεωρούνται απαραίτητα επειδή περιέχουν σε υψηλές ποσότητες: ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο, βιταμίνη D και πρωτεΐνες και σε μορφή που είναι εύκολα απορροφήσιμη από τον οργανισμό.
Τα διάφορα φυτικά “γάλατα” που υπάρχουν είναι προϊόντα που μιμούνται την μορφή και το χρώμα του γάλακτος. Έχουν σαν βάση την σκόνη ή τον πολτό από το φυτό και το νερό και παρασκευάζονται από το διάλυμα ή εναιώρημα ή εκχύλισμα του φυτού.
Οι διάφορες εταιρείες παραγωγής, συνήθως, εμπλουτίζουν και τροποποιούν τεχνητά και κατά περίπτωση το φυτικό διάλυμα με: προσθήκη χρώματος, βιταμινών, ασβεστίου, πρωτεϊνών, λιπαρών οξέων.
Τα φυτικά γάλατα για να χρησιμοποιηθούν ως ισοδύναμα υποκατάστατα, θα πρέπει σε ορισμένη ποσότητα τροφίμου να έχουν αντίστοιχη θρεπτική αξία, θερμίδες, πρωτεΐνες, λίπη , υδατάνθρακες, ασβέστιο, φώσφορο, αλλά και τα υπόλοιπα βασικά συστατικά.
Βασικά θρεπτικά συστατικά του γάλακτος και των φυτικών υποκατάστατων γάλακτος στα 240ml =1 ποτήρι
- Γάλα αμυγδάλου: (στα 1000ml περιέχει τα συστατικά που αντιστοιχούν περίπου σε 16 αμύγδαλα):
40 θερμίδες – 2 γρ. πρωτεΐνη – 3 γρ. λίπος – ασβέστιο 120mg
- Γάλα καρύδας:
50 θερμίδες – 0 γρ. πρωτεΐνες – 5 γρ. λίπος
- Γάλα ρυζιού:
120 θερμίδες – 0,5 γρ. πρωτεΐνες – 2 γρ. λίπος
- Γάλα σόγιας:
80 θερμίδες – 7 γρ. πρωτεΐνη – 2γρ. λίπος
- Γάλα αγελαδινό και κατσικίσιο-3,5% λιπαρά:
150 θερμίδες – 7,7 γρ. πρωτεΐνη – 7,9 γρ. λίπος – ασβέστιο 276 mg – φώσφορο 205 mg – μαγνήσιο: 24,4 mg – κάλιο: 322 mg – φυλλικό οξύ: 12,2 IU – Vit A: 112 IU – Vit D: 3.7 IU – Vit B12: 1,1 mcg
Στα φυτικά γάλατα, τα υπόλοιπα, μη αναγραφόμενα παραπάνω, θρεπτικά συστατικά είναι ανάλογα με τις προσθήκες και τον εμπλουτισμό που γίνονται από κάθε παραγωγό εταιρεία.
Συγκριτικά στοιχεία
- Τα φυτικά γάλατα, με εξαίρεση το γάλα σόγιας, έχουν σε σχέση με το κανονικό γάλα ελάχιστη ή καθόλου πρωτεΐνη.
- Το γάλα σόγιας περιέχει φυτοοιστρογόνα, τα οποία θεωρείται ότι παρεμβαίνουν στα οιστρογόνα του ανθρώπινου οργανισμού, επίσης έχουν συνδεθεί με ορμονική δυσλειτουργία και διαταραχές γονιμότητας.
- Η χορήγηση φυτικού γάλακτος στα παιδιά δεν πρέπει να γίνεται χωρίς την έγκριση του παιδιάτρου.Τα φυτικά γάλατα διαφοροποιούνται πολύ σε θρεπτικά στοιχεία από το αγελαδινό ή κατσικίσιο γάλα και υπολείπονται ιδιαίτερα σε πρωτεΐνη και ασβέστιο.
- Τα ισοδύναμα του γάλακτος δεν ισχύουν για τα φυτικά γάλατα και πιθανόν να λαμβάνονται λιγότερα θρεπτικά συστατικά στην ίδια ποσότητα του ροφήματος.
Στοιχεία:
https://www.healthline.com/health/milk-almond-cow-soy-rice#cows-milk
https://www.medicalnewstoday.com/articles/325425.php
https://www.livestrong.com/article/348025-nutritional-differences-in-rice-soy-almond-milk/
