Η προστασία από τα τσιμπήματα των κουνουπιών, μετά την εγκατάσταση στην Ελλάδα και του κουνουπιού Τίγρης που τσιμπά την ημέρα, αφορά πλέον όλο τo 24ωρο και όχι μόνο το σούρουπο ή το βράδυ. Στην Ελλάδα, το τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών συνδέεται με την μετάδοση κυρίως της ελονοσίας, του ιού του Δυτικού Νείλου και σπανιότερα με τη μετάδοση των υπολοίπων, πολυάριθμων νόσων που μεταδίδονται από το κουνούπι Τίγρης.
Η ελονοσία μεταδίδεται με τσίμπημα από το ανωφελές κουνούπι, που έχει μολυνθεί από μολυσμένο άνθρωπο. Πολύ σπάνια μεταδίδεται με μετάγγιση αίματος, με μεταμόσχευση οργάνων, με χρήση μολυσμένης σύριγγας ή βελόνας και από τη μητέρα στο έμβρυο. Δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο με την κοινωνική επαφή.
Το ανωφελές κουνούπι αποθέτει τα αυγά του κυρίως σε καθαρό νερό στις αγροτικές και περιαστικές περιοχές. Τσιμπάει από το σούρουπο και όλη τη διάρκεια της νύχτας.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται με τσίμπημα από το μολυσμένο “κοινό” κουνούπι του γένους Culex, το οποίο έχει μολυνθεί από κάποιο πτηνό. Αφήνει τα αυγά του σε ακάθαρτα νερά με οργανικό υπόλειμμα.
Δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο και σπάνια μπορεί να μεταδοθεί με μετάγγιση αίματος, με μεταμόσχευση οργάνων και από τη μητέρα στο έμβρυο. Το κοινό κουνούπι Culex τσιμπά από το σούρουπο και όλη τη διάρκεια της νύχτας.
Το ασιατικό κουνούπι Aedes albopictus ή κουνούπι «τίγρης» έχει πλέον εγκατασταθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μετά το 1979 που πρωτοαναφέρθηκε στην Ευρώπη. Η διάδοση και μετεγκατάστασή του ευνοείται από τη μετακίνηση του πληθυσμού, των αγαθών και την μεταφορά των αυγών του μέσω των φυτών lucky bamboo ή και με φθαρμένα λάστιχα αυτοκινήτων.
Το θηλυκό έντομο τσιμπά τον άνθρωπο και διάφορα οικιακά και άγρια ζώα κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έχει προσαρμοστεί στο περιβάλλον, επιβιώνοντας ακόμα και στους -10 βαθμούς Κελσίου, αν και ιδανικά αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες 25-30 βαθμούς Κελσίου.
Το μολυσμένο κουνούπι τίγρης με το τσίμπημά του μπορεί να προκαλέσει μεγάλο αριθμό νόσων, μεταφέροντας ιούς όπως ο ιός Chikungunya, Zika ή του Δάγγειου πυρετού.
Συνδέεται με την μετάδοση του παρασίτου Dirofilaria repens και ενός μεγάλου αριθμού ιών: του Κίτρινου πυρετού, του πυρετού Rift Valley, της Ιαπωνικής Εγκεφαλίτιδος, του Δυτικού Νείλου, του ιού Sindbis, που αφορούν και τις ευρωπαϊκές χώρες.
Επίσης, ενοχοποιείται για τη μετάδοση των ιών Potosi, Cache Valley, La Crosse, Oropouche, San Angelo, Jamestown Canyon, Ανατολικής και Δυτικής Εγκεφαλίτιδας των χοίρων, Ross River, Εγκεφαλίτιδας των χοίρων της Βενεζουέλας και διάφορων άλλων Αρμποϊών.
Στις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας για την 24ώρη ατομική προστασία από τα κουνούπια και τις ασθένειες που προκαλούν, επισημαίνεται ότι η έκθεση μπορεί να περιοριστεί με:
- Με χρήση κουνουπιέρας
- Με χρήση ανεμιστήρων, κλιματιστικών
- Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) στα ανοίγματα
- Με απομάκρυνση στάσιμου νερού
- Με κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών
- Με κατάλληλα ρούχα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά,που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα, με μακριά μανίκια και παντελόνια.
- Με χρήση εντομοκτόνων/ εντομοαπωθητικών περιβάλλοντος (φιδάκια, ταμπλέτες)
- Με εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά με βάση τις ουσίες
DEET
Πικαριδίνη/ικαριδίνη
ΙR3535
Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ec oil (h/c))
Μέτρα μείωσης του πληθυσμού των κουνουπιών στο σπίτι, στα σημεία που αφήνουν τα αυγά τους
- Απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά και από μικρές εστίες(π.χ. από λεκάνες, βάζα, κουβάδες, πιατάκια γλαστρών)
- Αδειάζουμε το στάσιμο νερό κάθε εβδομάδα
- Σκεπάζουμε – καλύπτουμε τα αντικείμενα με στάσιμο νερό
- Φυλάσσουμε δοχεία νερού (κουβάδες, καρότσια, βαρέλια) γυρισμένα ανάποδα ή καλυμμένα
- Δεν αφήνουμε να συσσωρεύονται λύματα, νερά αποχέτευσης, απόβλητα
- Αντικαθιστούμε σπασμένους σωλήνες νερού που τρέχουν
- Καλύπτουμε ή απομακρύνουμε παλιά λάστιχα που μαζεύουν νερό
- Καθαρίζουμε τα φύλλα που μαζεύονται
- Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (καταφύγια ενήλικων κουνουπιών)
- Ποτίζουμε κατά προτίμηση το πρωί
Πηγή:
https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2019/01/MOSQUITO_PROTECTION_EODY_WEB_2020.pdf
https://www.ecdc.europa.eu/en/disease-vectors/facts/mosquito-factsheets/aedes-albopictus
